فهم خرد در جامعۀ ایرانی: نقش قومیت، جنسیت، سن و تحصیلات

این پژوهش با هدف بررسی مفهوم خرد و مولفه‌های آن با تاکید بر نقش عوامل قومیت، جنسیت، سن و تحصیلات بر پایۀ دو رویکرد کیفی و کمی انجام شد. قلمرو پژوهش شامل افراد بالای 20 سال ایرانی بود. با توجه به اینکه در هر قوم باید داده‌ها به اشباع می‌رسیدند، 328 شرکت‌کننده (134 زن و 194 مرد) از گروههای قومی مختلف شامل ترک، کرد، لر، عرب، بلوچ، ترکمن و فارس به کمک روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به پرسش‌نامۀ باز پاسخ محقق‌ساخته پاسخ دادند. نتایج نشان دادند در جامعۀ ایرانی بُعد عقلانی، اخلاقی، مدنی، عملکردی و معنوی ابعاد اصلی سازه خرد را تشکیل می‌دهند. همچنین یافته‌ها نشان دادند عوامل قومیت و تحصیلات، برخلاف جنسیت و سن، با فهم افراد از خرد ارتباط دارند. اقوام در تاکید بر ابعاد مدنی و معنوی خرد متفاوت بودند؛ به نحوی که اقوام کرد و ترک بر بُعد مدنی و اقوام لر و عرب بر بُعد معنوی نسبت به دیگر اقوام تاکید بیشتری داشتند. همچنین، شرکت‌کنندگان با تحصیلات بالا بر ابعاد عقلانی، عملکردی و مدنی و افراد با تحصیلات پایین بر ابعاد اخلاقی و معنوی تاکید بیشتری داشتند. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان دادند خرد مفهومی پیچیده و چندوجهی است که درک کامل جمیع مولفه‌های شکل‌دهندۀ آن به‌راحتی ممکن نیست و نیز در فرهنگ‌های غیر غربی و به‌ویژه ایران و اقوام ایرانی، تلاش برای بررسی فهمِ افراد از خرد، وجوهی از این سازه مانند معنویت و دینداری را آشکار کرد که کمتر به آنها توجه شده است.

Iranians’ Understanding of Wisdom: The Role of Ethnicity, Gender, Age and Education

This study aimed to explore and explain Iranians’ understanding of wisdom and the role of ethnicity, gender, age, and academic status in their understanding of it. The study adopts both qualitative and quantitative approaches. The research domain included all above20 years old Iranians. Taking care of saturation in each ethnicity group, three hundred twentyeight individuals (134 females and 194 males) were selected through convenience sampling. The participants, coming from different ethnicities including Farses, Azerbaijani Turks, Kurds, Lurs, Baluchis, and Turkmen answered a researcherdeveloped openended questionnaire. Findings suggested that ‘intellectuality’, ‘morality’, ‘civilization’, ‘performance’ and ‘spirituality’ make up different wisdom dimensions in Iranian society. Findings also revealed that unlike gender and age factors, ethnicity and academic status were related to individuals’ understanding of wisdom. Differences were observed between different ethnicities in how much emphasis they place on intellectuality and spirituality dimensions of wisdom; Kurds and Turks emphasized civilization and Lurs and Arabs highlighted spirituality dimension more than other ethnicities. Individuals with higher academic status emphasized intellectuality, civilization, and performance, while those with lower academic status tended to highlight morality and spirituality dimensions of wisdom. Overall, findings suggested that a thorough understanding of wisdom and its constituting elements/components is not easy since it is a complicated and multidimensional notion. On the other hand, the attempt to understand individuals’ understandingof wisdom in a nonWestern context and among Iranian ethnicities revealed new dimensions of the construct (i.e., spirituality and morality) that had not been addressed properly before.