اعتبارسنجی ادراکات عقلی از منظر غزالی

این مقاله به موضوع اعتبارسنجی ادراکات عقلی و مراتب شناخت از نظر غزالی که نقطه عزیمت نزاع او با فیلسوفان است، میپردازد. پرسش مقاله این است : وقتی عقل فلسفی (شناخت آزاد عقلانی ) از محدوده معرفتی خود فراتر می رود و می کوشد با روش خود، مفهومی دینی را تبیین کند. اعتبارش تا چه حد است؟ غزالی معتقد است عقل برای شناخت چنین اموری اعتبار کافی ندارد، زیرا این امور فراتر از توان عقل اند. عقل باید برای شناسایی این قسم مفاهیم، به تعبیر او، منور به نور نبوت شود. عقل ، در نظر او، منبع مستقل شناخت نیست و اگر بخواهد به طور مستقل در باب گزاره های دینی سخنی بیاورد، به ماورای مرز خود پا گذاشته است. غزالی بحث خود را از تبیین مفهوم علم یقینی آغاز می کند و سپس با انکار عقل فلسفی و تعیین حدود ارزش عقل، به معنایی که خود از آن مراد میکند. و بیان تنگناهای کار فیلسوفان ، متکلمان و صوفیه، بحث ملاک های معرفت را پیش میکشد. او در پایان نتیجه می گیرد که شناخت فلسفی ابزاری نیست که به دینداری ما یاری رساند یا اصلا ربطی به آن داشته باشد، زیرا عقل در شناخت ماورای خود، دچار تناقض و شک است و واقع نما نیست. بنابراین ، شرع در تعیین بایدها و نبایدها مستقل عمل میکند. این دیدگاه غزالی با ناسازگاری هایی روبه روست که در بخش پایانی مقاله به آنها پرداخته شده است.

Evaluation of Rational Perception in Ghazali’sPerspective

This paper addresses to validate the mental perceptions and Ghazali’s levels of understanding, dealing with the departure point starting from his well known attack against philosophers. The main question in this paper is that how much is the validity of philosophical reason when it is going beyond its own epistemological realm, trying to explain the religious concepts by its own method? Ghazali believes that the philosophical reason is not sufficient. For it is beyond the reason ability, therefore, the reason must be illuminated by the revelation to understand such issues. Accordingly, the reason is not an independent source of knowledge, if it wants to speak about the religious propositions; it will go beyond its own limitation. He begins with the certain science denying the philosophical reason determining the limitation of reason, explaining the problems of philosophers, theologians and sufis by delivering the criteria of episteme. Finally, he concludes the philosophical knowledge is not the instrument which can help us to understand the scriptures and it is not related to it, because the reason beyond its limitation will engage in contradiction and skepticism and cannot show the reality as such is. Therefore, the religion must be independent. As a result, this paper criticizes the methodical incoherency that can be found in the meaning of reason has been depicted in his works.