جایگاه معرفت‌شناسی در دانش جغرافیا؛ خاستگاه‌ها و رویکردها

علم جغرافیا یکی از علوم تاثیرگذار در زیست بشر است که درگذشته و حال، تحولات متعددی را به لحاظ بنیادهای فلسفی به دنبال داشته است. این تحول نشان می‌دهد که متخصصان و اندیشمندان این حوزه بر سر موضوع، ماهیت و تعریف این علم هم‌نظر نبوده‌اند؛ اما باوجوداین تنوع موجود در علم جغرافیا، امروزه این علم توانمندی‎های بسیاری یافته و با ابزارهای فنی که در دست دارد دارای گرایش‏‏های تخصصی جدیدی گردیده است. فلسفه دانش جغرافیا به‌مثابه اساس‌نامه یا قانون اساسی نظام علمی این دانش، نقشی کلیدی و مرکزی در حیات علمی آن دارد. اگرچه تحول در زندگی بشر و ضرورت‌های نوین آن در بدو امر به تخصص‌گرایی در علوم منجر شد، ولی با گسترش شاخه‌های علمی توجه به کلیت معرفت بشری نیز به احساسی مشترک بین اندیشمندان مبدل گردید تا با نگرشی نو در گام نخست به تبیین فلسفه‌ علم جغرافیا پرداخته شود و در راستای آن وضع معرفت جغرافیایی را بررسی نماید. امروزه موضوع معرفت‌شناسی در دانش جغرافیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اهمیت متاثر از مکتب‌های فلسفی مانند اثبات‌گرایی، هرمنوتیک و پساساختارگرایی است. در این مقاله تلاش شده است تا این مسئله مورد بررسی قرار گیرد و اهمیت آن برای دانش جغرافیا آشکار گردد.

the position of epistemology in the knowledge of geography

the science of geography is one of the most influential sciences in human life, which has had many changes in the past and present in terms of philosophical foundations. this development shows that the experts and thinkers of this field did not agree on the subject, nature, and definition of this science; but despite these divisions in the science of geography, today this science has found many capabilities and has acquired new specialized trends with the technical tools it has. the philosophy of the field of geography, as the constitution or constitution of the scientific system of geography, has a key and central role in the scientific life of this field. although the transformation in human life and its new needs initially led to a specialization in the sciences, but with the expansion of scientific branches, attention to the totality of human knowledge also became a common feeling among thinkers to explain with a new attitude in the first step. the philosophy of the science of geography should be discussed and in line with that, the state of geographical knowledge should be examined.