ضرورت بازنگری در معرفت‌شناسی پوپر در سایۀ تغییر نگرش او نسبت به داروینیسم

فهم ما از تغییرات فکری پوپر دربارۀ تکامل زیستی می‌تواند ما را در آشکارسازی برخی زوایای مغفول از نظام فکری وی یاری دهد. دعوی مقاله آن است که برخی از آراء پوپر در طول حیات فکری وی به‌تناسب رویکرد وی به تکامل، دچار دگرگونی‌هایی شده است. از امکان عدم به‌کارگیری صدق و کذب در آراء اولیه، تا تاکید بر موضوع صدق و حقیقت‌نمایی، و سرانجام گذار هر چه بیشتر از نگاه گزاره‌محور به سمت دیدگاه‌های تکاملیِ غیرگزاره‌ای، نمونه‌ای از این تغییرات فکری به شمار می‌آیند. در پوپر متاخر شاهد رجوع به دیدگاه تکاملی، البته با خوانشی خاص، هستیم. این تغییرات پیامدها و نتایجی را برای نظام فکری پوپر به‌خصوص در حوزۀ معرفت‌شناسی به بار می‌آورد. از سوی دیگر با توجه به آراء پوپر که در آن سازگاری به‌عنوان محور و نتیجه‌ای حاصل از یک فرایند حل مساله معرفی می‌شود می‌توان نتیجه گرفت که تکامل زیستی محصول یک فرایند معرفتی است. مقاله دعوتی است به بازسازی نظام فلسفی پوپر در سایۀ فهم او از خوانش بدیع وی از تکامل؛ خوانشی که با برخی تحولات نوین در زیست‌شناسی تکاملی همنواست.

the necessity of reconstruct in popper’s epistemology in the light of changing in his attitude towards darwinism

our understanding of changes that occurred in popper’s thought on biological evolution can help us to discover some neglected aspects of his philosophical system. the article argues that some of popper’s epistemological views have changed over his intellectual life on his attitude towards evolution. these intellectual changes have been occurred from the belief in the possibility of not using truth and falsehood in his initial opinions, to emphasizing the issue of truth and truthfulness in his middle career, and finally moving more and more from a proposition-oriented perspective to non-propositional evolutionary perspectives in his late life. in later popper, we see a mature evolutionary perspective that is original, and completely different from his earlier reading of darwinism. these changes have consequences for popper’s thought system, especially in the field of epistemology. on the other hand, the originality of popper’s reading of darwinism is rooted in some of his philosophical thoughts. per popper’s view adaptation is produced as the result of a problem-solving process and biological evolution is the product of an epistemological process. the article is an attention to the reconstruction of popper’s philosophical system in the light of his understanding of his invented reading of evolution; a reading that is conform to some of the new developments in evolutionary biology.