جستارهای معرفت شناختی ویلیام چیتیک در ادب عرفانی

بررسی معرفت‌شناختی گزاره‌های ادبیات عرفانی در نمونه‌ای از آثار مولوی و ابن عربی از نظر ویلیام چیتیک هدف این جستار است. «تحقیق» و «تقلید» دو راهبرد شناختی هستند که در متون متقدم و متاخر رد پای خود را بر جای گذاشته و در معرفت‌شناسی معاصر نیز محل بحث و نظر بوده‌اند. حوزة متاثر از این دو علوم عقلی و نقلی است که عرفان پژوهانی مانند ویلیام چیتیک را متوجه خود کرده و هرکدام شیوه متناسب خود را داراست. این گزارش توصیفی-تحلیلی نشان می‌دهد چیتیک با روشی پارادوکسیکال عقل را در تمامی معارفی که به دست می‌آورد مقلّد و عقلانی‌ترین جریان تقلید را که تبعیت از خداست موجّه می‌داند. او می‌کوشد تا از میراث ادبی و عرفانی اسلام برای احیای سنت عقلی سود برده و در مقام نقد معرفت‌شناسی مدرن، به نفس از دست رفته شناخت و وجود آدمی از نظر مولوی اشاره می‌کند که در تقلید گرفتار شده است و در آموزه‌های ابن عربی هم تقلید را امری ناگزیر در روند شناخت و تنها از خدا دانسته و راه تفکر و تعقل خلاق را باز می‌کند.هر چند که آرای چیتیک در این باره و نیز در نقد مدرنیته قابل نقد است و به پاره ای از آنها در این مقاله پرداخته شده است.

william chittick’s epistemological studies in mystical literature

the epistemological study of the propositions of mystical literature such as rumi and ibn arabi’s sufism as william chittick understood, has been considered in this paper. &research& and &imitation& are two cognitive strategies that have left their effect in earlier and later texts and have also been discussed in contemporary epistemology. the field is influenced by these two intellectual and narrative sciences, which have attracted the attention of scholars like william chittick, and each one has its own appropriate method. this descriptive-analytical report shows that chittick, in a paradoxical way, justifies the imitation in all the cognitions he acquires and the most rational stream of imitation, which is obedience to god. he tries to use the islamic literary and mystical heritage to revive the intellectual tradition, and as a critique of modern epistemology, he points to the lack of cognition and existence, from rumi’s view which is trapped in imitation and in the teachings of ibn arabi also make imitation an inevitable issue in the process of cognition and considering only god and open the way for creative thinking and reasoning. although chittick’s opinions can be criticized in this regard as well as in the criticism of modernity, and some of them have been discussed in this article.