بررسی تطبیقی میزان سازواری و کنش‌های انگار‌ه‌های نظریه «اصالت واقع انتقادی» ایان باربور با تفسیر علمی روشمند با محوریت دیدگاه آیت الله جوادی آملی

تفسیر علمی که در عصر پست‌مدرنیسم دوران پختگی و کمال خود را تجربه می‌کند، افزون بر روش‌شناسی خاص و معیارهای معتبر، به تناسب توسعه دانش‌های بشری، به ویژه در حوزه فلسفه علم، نیازمند تبیین کنش‌های تاثیرگذارترین دیدگاه‌های نوین فلسفه علم بر حوزه مبانی و قواعد این شیوه تفسیری است. دستاورد مقاله حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی، انتقادی و تطبیقی نگارش یافته، پس از بررسی نقادانه نظریه «رئالیسم انتقادی» ایان باربور با محوریت مناظر آیت‌الله جوادی آملی، تبیین چیستی کنش‌ها و میزان سازواری نظریه وی با مبانی و قواعد تفسیر علمی به شرح ذیل است:هم‌عرض دانستن خداوند با سایر پدیده‌های هستی، محدودسازی اصل علیّت در حدّ پدیده‌های طبیعیت؛ تقدّم معرفت تجربی بر معرفت دینی؛ یکسان‌پنداری روش‌شناسی علم با دین؛ این‌که هیچ «نظریه نهایی» را نمی‌توان «حقیقت غایی» دانست و حقیقت نهایی هیچ چیز قابل درک نیست؛ شکاکیت و سفسطه به عنوان نتیجه منطقی «نسبیت فهم»؛ دیدگاه‌هایی از ایان باربور است که در ناسازگاری با فلسفه دین و مبانی تفسیر علمی قرآن است؛ لیکن تلاش وی در تنش‌زدایی بین علم و دین که زمینه مساعد وحدت علم و دین را در غرب تمهید نموده، با مصالح دین و آموزه‌های قرآنی سازگار بوده، پذیرش واقعیات خارجی و جهان‌بینی علمی به عنوان واقعیتی مسلّم، معتبر و اطمینان‌بخش، مورد پذیرش فلسفه دین و سازگار با دیدگاه مفسران علمی قرآن مبنی بر جواز استناد قضایای طمانینه‌بخش تجربی به قرآن در قالب «استناد احتمالی» است.

a comparative study of the degree of adaptation and actions of the ideas of ian barbour’s theory of critical fact originality with a methodical scientific interpretation centered on the view of ayatollah javadi amoli

scientific interpretation that experiences its perfection in the age of postmodernism, in addition to specific methodology and valid criteria, in proportion to the development of human knowledge, especially in the field of philosophy of science, needs to explain the actions of the most influential new views of philosophy of science on the principles and rules of this interpretation. is.the achievement of the article, which is written in descriptive, analytical, critical and comparative methods, after critically examining barbour’s theory of &critical realism& with the focus on ayatollah javadi’s views, explains the nature of his actions and the degree of compatibility of his theory with the principles and rules of scientific interpretation.limiting the principle of causality to the phenomena of nature; the precedence of empirical knowledge over religious knowledge; equality of methodology of science with religion; that no &final theory& can be considered the &ultimate truth& and that the ultimate truth of nothing can be understood; skepticism and sophistry as a logical consequence of the &relativity of understanding these are views of barbour that are inconsistent with the philosophy of religion and the foundations of the scientific interpretation of the qur’an; however, his efforts to de-escalate the tension between science and religion, which paved the way for the unity of science and religion in the west, are compatible with the interests of religion and the qur’anic teachings. the qur’an is permissible to cite empirically convincing propositions to the qur’an in the form of &probable citations.&