سمرقندی حلقه مفقوده تاریخ منطق

گرچه منطق سینوی مسائل زیادی را از یونان برگرفته، ولی شایسته نیست آن را صرفاً شرح مفصل منطق یونان بدانیم. نوآوریهای متعدد شیخ‌الرئیس در علم منطق، از او یک منطق‌دان برجسته ساخته است. اما با وجود نوآوریهای منطقی قابل توجه در اندیشه سمرقندی مانند ارائه ملاک صدق و کذب قضایای منحرفه، تحلیل متفاوت از قضایای حقیقیه، خارجیه و ذهنیه، معرفی نقیض قضیه جزئیه مرکبه، تبیین متفاوت صدق و کمیت قضیه متصله لزومیه، عکس مستوی شرطیات، شناسایی ضروب غیرمنتج قیاس شرطی لزومی، و دو راه حل در پاسخ به پارادوکس دروغگو (جذر اصم)، نقش او در تاریخ منطق سینوی ناشناخته مانده است؛ چراکه مهمترین اثر منطقی او یعنی شرح القسطاس هنوز به صورت نسخه خطی است. سمرقندی در این اثر به آثار منطق‌دانان پیش از خود توجه داشته و حضور اندیشه‌های منطق‌دانان متقدم به‌خوبی مشاهده می‌شود، لذا نوآوری‌های این اثر را باید در میان نقدهای او بر دیگر منطق‌دانان، جستجو کرد؛ درعین‌حال او طبق شواهد، بر اندیشه منطق‌دانان پس از خود نیز تاثیرگذار بوده است.

mind and reality in farabi’s philosophy

the discussion of mind and reality and the relation between the two, apart from its prevalence in earlier philosophy, especially islamic philosophy, is also one of the new debates in philosophy and epistemology. in the present article, below the debate, we will deal with the key issues such as intentionality, the relation between mind and reality, and ultimately the secondary concepts from farabi’s perspective. farabi in his various works and texts has been more or less consider to the discussion of the above issues. from his works and texts can be deduced that in his discussion of intentionality, he views knowledge (mind) as belonging to reality; he also gives a considerable explanation of the relation between mind and reality or , in another words, knower and known; and for the first time in islamic philosophy, he has considered secondary concepts and has clearly distinguished them from primary concepts, though he has not been deal with philosophical secondary concepts which fills the void of mind and reality. farabi has been preparing in these discussions, and from this point, influencing later islamic philosophers such as ibn e sina, nasir ul din tusi, and sadr ul mutaallehin.