اندیشه جاهلیت محمد قطب در بوته نقد تشیع، تسنن و عقل

با اوج‌گیری رقابت‌های مصر و عربستان در جهان عرب، به‌ویژه در دهه‌های پس از جنگ دوم جهانی، بسیاری از اعضای اخوان‌المسلمین مصر به عربستان سعودی رفتند و اندیشه‌های اخوانی را با وهابیت ترکیب کردند و رواج دادند. مهم‌ترین این افراد محمد قطب بود. اصلی‌ترین اندیشه‌های محمد قطب حول محور مفهوم جاهلیت شکل گرفت. از دید قطب، جاهلیت یک مفهوم سیاسی و به معنای حاکمیت قانونی، غیر از شریعت بود. وی راه گذر از جاهلیت را تشکیل حکومت اسلامی می‌دانست. در این پژوهش نشان می‌دهیم که حکومت در نگاه قطب رفیع‌ترین جایگاه ممکن را داشته، به طوری که جزء اصول دین اسلام و هم‌تراز با توحید قلمداد شده است. چنین تفسیری از نگاه شیعه و سنی اغلب پذیرفتنی نبوده است. هدف این حکومت از نظر قطب رهانیدن مردم از جاهلیت و مسلمان‌کردن آنان است. قطب مهم‌ترین ابزار حکومت اسلامی در رسیدن به اهدافش را قانون الاهی، یعنی شرع، می‌دانست.

A Study of Mohammad Qutb’s Jaheliyah; Using Shia, Sunni, and Rational Sources

In the second half of the twentieth century, with the increasing rivalary between Egyption and Saudi Arabia, a large amount of the members of Egyptian IkhwanAlMoslemin immigrated to Saudi Arabia and mixed the Ikhwani thoughts with Wahhabism and spread it. Mohammad Qutb was the most important thinker of that movement. The main Qutbs’ thoughts were political thoughts and idea about the concept of Jaheliyah (ignorance).In Qutb’s view, Jaheliyah is a political concept and means ruling in accordance with laws other than Sharia (God’s path). He said the only way to end this Jaheliah is to establish the Islamic government.We show in this paper that the government hasthe highest position in Qutb's view as it can be accounted as one of the Islams’ principals besides monotheism.The Shia and Sunni sources often did not accept this view, despite Qutb says the goal of this government is to free people from Jaheliyah. In the Qutb's view the most important tool of Islamic government is Sharia. Key words: Mohammad Qutb, Jaheliyah, Shia, Sunni, Islamic government.