تحلیل تطبیقی دیدگاه شیعه و اهل سنت در صفات خبری با تکیه بر مسئله رویت

از جمله مباحث مهم علم کلام اسلامی، صفات خبریه است که مذاهب مختلف اسلامی، دیدگاه‌های مختلفی درباره آن اتخاذ کرده‌اند. در این میان، برخی متهم به تشبیه، عده‌ای متهم به تجسیم و برخی دیگر هم متهم به تعطیل شده‌اند. حتی فرقه‌ای مانند وهابی‌ها پا را از این هم فراتر گذاشته‌اند و مخالفان خویش در باب صفات خبری را تکفیر کرده‌اند. گاهی معدودی از فرق اسلامی، شیعه را متهم به تشبیه و تجسیم کرده‌اند، اما در طول تاریخ، علمای شیعه این تهمت‌های واهی را رد کرده‌اند و گفته‌اند موضع شیعه در قبال صفات خبری، همان موضع اهل بیت پیامبر اکرم، یعنی تنزیه، است. زیرا در روایات واردشده از امامان معصوم (ع)، درباره صفات خبری به سه نظریه مهم، یعنی اثبات به تشبیه، نفی صفات و اثبات بدون تشبیه اشاره شده است که نظریه اخیر، همان دیدگاه تنزیهی شیعه است. در تحقیق پیش رو، کوشیده‌ایم با تقسیم‌بندی منظمی، انظار مختلف در باب صفات خبری و ادله مطرح‌شده در این زمینه را به صورت تطبیقی و با تکیه بر رویت الاهی ذکر کنیم و به تنها حالت رویت الاهی، که همان رویت قلبی است، اشاره کنیم.

A Comparative Analysis of the Shiite and Sunni Perspectives of SifatIKhabari Based on the Question of Royat (Vision of God)

One of the main problems in Islamic theology is  SifātIKhabari (testified attributes) about which  the scholars of different sects of Islam have different perspectives.  Some of them are accused of Tashbeeh (Analogization), some of Tajseem (Anthropomorphism), and some of Ta’teel (Rejecting). Sometimes, even some schools of thought such as Wahhābism exceeded to excommunicate the opponents who stand against SifātiKhabari Shiite scholars, not being excluded from these kinds of accusations along the history, have strongly rejected them; pronounce that their interpretation of SifātiKhabari is the same as the perspective of the Household of the Prophet, namely Tanzeeh (Purification). According to the Shiite scholars based on the Hadithes told by the Shiite Twelve Innocent Imams on SifātIKhabari; three main theories could be extracted: proving through analogization, refutation of Sifāt (attributes of God), and proving without analogization. From all these perspectives, the latter is as same as Tanzeeh (Purification) that the Shiite scholars believe in it. In this article, we try to explain different positions on SifātiKhabari through a systematic classification emphasizing the notion of Divine Vision.