وحدت اسلامی دراندیشه وعملکرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی

اتحاد، وحدت و تقریب مذهب اسلامی یکی از میراث‌های اصلاحی در تاریخ معاصر جوامع اسلامی است. اگرچه نخستین نمودهای مسئله تقریب و اتحاد را می‌توان در سده‌های نخستین و قرون میانه اسلامی دید، این مهم نتیجه اندیشه‌های نخبگان و علمای جهان اسلام در دوره معاصر است که نخبگان دینی - سیاسی سهم مهمی در تحقق این میراث داشتند. آیت‌‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی از جمله نخبگان دینی - سیاسی معاصر است که تلاش زیادی در زمینۀ اتحاد و وحدت اسلامی داشت. مقالۀ حاضر دیدگاه و عملکرد هاشمی رفسنجانی در زمینۀ وحدت و تقریب مذاهب اسلامی در دوران پیش از انقلاب اسلامی را بررسی می‌کند. این مهم با روش توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر مطالعات کتابخانه‌ای بررسی شده است. هاشمی اگرچه برای اتحاد و تقریب مذاهب اسلامی بنیان‌های معرفتی در نظر داشت، بیش از هر چیز تقریب را پروژه‌ای سیاسی برای مقابله با دولت‌های استعماری و غربی می‌دید. از سوی دیگر مهم‌ترین مسئله قاموس وحدت و اتحاد مسلمین برای وی همچون دیگر نخبگان دینی - سیاسی به‌ویژه از دهه 1330 به بعد، مسئله فلسطین و اتحاد مسلمانان برای رهایی آن بود.

the islamic unity in thought and performance of ayatollah hashemi rafsanjani

unity, unification, and approximation of islamic denominations are a reformative legacy of the contemporary history of islamic societies. while the first manifestations of islamic approximation and unity can be found in the early and medieval islamic centuries, they were underscored by elites and scholars of the islamic world in the contemporary era, with significant contributions from religious-political elites. ayatollah akbar hashemi rafsanjani is among the contemporary religious-political elites who exerted tremendous efforts for islamic unity and unification. this article explores hashemi rafsanjani’s views and practices regarding the unity and approximation of islamic denominations before the triumph of the islamic revolution. the article adopts a descriptive-analytic method and focuses on library studies. while hashemi had epistemic foundations in mind for the unification and approximation of islamic denominations, he largely saw approximation as a political project to combat colonial and western governments. moreover, the main pivot of muslim unity for him, like many other religious-political elites particularly since the 1950s, was the problem of palestine and the muslim unity to liberate palestine.