سنجه مدخلیت نیت در عبادت از دیدگاه مذاهب اسلامی

عالمان جهان اسلام اعم از شیعه و اهل سنت بر این مسئله اتفاق نظر دارند که برای انجام فعلی که عنوان عبادت بر آن اطلاق شده است، نیت ضروری است؛ اما دربارۀ اینکه نیت در تحقق عنوان عبادت مدخلیّت دارد یا نه، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه شده است. دیدگاه مشهور معتقد است میان نیت و عبادت رابطه مستقیمی وجود دارد و فعل مباح اگرچه عنوان فعل عبادی بر آن منطبق نیست، با نیت ذات آن تغییر پیدا می‌کند و عبادت شمرده می‌‌‌شود؛ درحالی‌که دیدگاه سلفیان - ابن‌تیمیه و اتباع او - در این مسئله متفاوت است و آنان معتقدند برای تحقق عنوان عبادت، وجود امر ایجاب یا استحباب از سوی شارع لازم است و عبادت تنها بر فعلی که امر واجب یا مستحب بر آن از سوی شارع وجود داشته باشد، اطلاق می‌شود.این نوشتار به تحلیل و بررسی دیدگاه عالمان اسلام می‌پردازد و بر آن است که با بررسی دیدگاه عالمان اسلامی، به دست آورد که نیت همان‌گونه که در مقام اثبات در تحقق عبادت مدخلیت دارد، در مقام ثبوت هم مدخلیّت دارد و برخی از افعال غیرعبادی با نیت، عنوان عبادت بر آن منطبق می‌شود. افزون بر اینکه انحصار تحقق عنوان بر امر ایجاب یا استحباب که از سوی سلفیّه مطرح شده است، با آیات و روایات و اقوال عالمان نخستین منافات دارد.

the role of intention in worships according to islamic denominations

islamic scholars, both shiite and sunni, concur that intentions are integral to actions categorized as worship. however, there exist divergent perspectives regarding whether intentions contribute to the description of an action as a worship. the prevailing opinion asserts a direct correlation between intentions and acts of worship. indeed, actions deemed permissible (mubāḥ), which are not inherently worshipful, can acquire such status through intentions. conversely, salafists, notably ibn taymiyya and his adherents, present an alternative viewpoint. they argue that an injunction—whether obligatory or recommended—from the divine legislator is indispensable for an action to be classified as worship. accordingly, the designation of worship is reserved for actions endorsed as obligatory or recommended (mustaḥabb) by the divine legislator.this article explores the perspectives of muslim scholars on this matter, contending that just as intention plays a crucial role at the stage of affirmation (maqām al-ithbāt) in the establishment of worship, it is equally significant at the stage of subsistence (maqām al-thubūt). consequently, certain inherently non-worshipful acts attain the status of worship due to the intentions behind them. moreover, confining the designation of worship solely to religiously obligatory or recommended actions contradicts quranic verses, hadiths, and the pronouncements of early muslim scholars.