بررسی و نقد دیدگاه سلفیه اعتقادی پیرامون فهم صفات خبری در قرآن با تکیه بر سخنان علمای اهل سنت

مسئله محکم و متشابه پیرامون آیات قرآن و روایات مطرح می‌شود؛ بر همین اساس آیات در قرآن به دو بخش محکمات و متشابهات تقسیم می‌شود. آیات متشابه به‌ویژه آیات مربوط به صفات خبری، همواره مورد اختلاف بوده است و گاهی آیه‌ای نزد فرقه‌ای محکم و نزد فرقه‌ای دیگر متشابه دانسته شده است. سلفیه اعتقادی چون ابن‌تیمیه و اخلافش در برخورد با آیات صفات و آیات غیرصفات دو رویکرد متفاوت دارد. رویکرد آنها در فهم اسماء و صفات، عدم جواز تاویل است؛ چراکه از نظر سلفی‌ها، معنای تاویلی فقط مفید ظن و گمان است و به اعتقاد آنان، سلف در مبادی اعتقادی هرگز به ظن و گمان اعتماد نمی‌کردند؛ چنین دیدگاهی منجر به اثبات صفاتی انسان‌گونه برای حق‌تعالی شد. در این مقاله نگارنده به روش کتابخانه‌ای و با تکیه بر سخنان علمای اهل سنت به تحلیل و بررسی دیدگاه سلفی‌ها دربارۀ صفات خبری می‌پردازد؛ سپس با ادله‌ا‌ی چون تضاد بین گفتار و عمل، تحریف لفظی و معنوی و عدم تبعیَّت از سلف، نظریه آنان را پیرامون فهم صفات خبری باطل کرده است. نتیجه آن که سلفی‌ها با نادیده‌انگاشتن مبانی صحیح عقلانی که مورد تایید نقل بود، در فهم صفات دچار تناقض و تضادهای عدیده‌ای شده‌اند

an examination and critique of the doctrinal salafist account of narrated attributes of god in the quran according to sunni scholars

an important issue regarding quranic verses and hadiths revolves around the concepts of muḥkamāt (clear) and mutashābihāt (ambiguous). exegetical controversies often arise when dealing with ambiguous quranic verses, particularly those related to god’s narrated (khabarī) attributes. interestingly, the same quranic verse can be considered clear by some groups and ambiguous by others. doctrinal salafists, such as ibn al-taymiyya and his followers, employ two different approaches when interpreting quranic verses concerning attributes and those addressing other matters. regarding divine names and attributes, these scholars strictly reject any form of interpretation. they argue that interpretive meanings are merely probabilistic and, in the context of religious doctrines, such probabilistic beliefs cannot be relied upon, as it would risk ascribing anthropomorphic qualities to god. in this article, we utilize the library method and reference the perspectives of sunni scholars to analyze the salafi perspective on narrated attributes. through our examination, we present counterarguments to their view, highlighting inconsistencies between their theory and practice, distortions of words and meanings, and a failure to adhere to the teachings of early scholars (salaf). we conclude that by disregarding sound rational practices supported by religious textual evidence, salafists have encountered numerous contradictions