بررسی مقایسه‌ای دیدگاه شریف مرتضی و قاضی عبدالجبار درباره آیه تطهیر

قسمت دوم آیه 33 احزاب، معروف به آیه تطهیر، از آیاتی است که مجادله‌های کلامی بسیار به همراه داشته است. روایات فراوانی در فریقین گویای رابطه حدیث کساء با آیه تطهیر است و «اهل بیت» در آیه را مختص به خمسه طیبه می‌داند. «عصمت» از موضوعات اختلافی فریقین در شروط امام است. شریف مرتضی برخلاف قاضی عبدالجبار آیه تطهیر را برهان روشن عصمت امام می‌داند. پراکندگی و نایکسانی در استدلال‌های کلامی مفسر معتزلی ذیل آیه تطهیر، ادله ناکافی، نادیده‌گرفتن روایات معتبر در شان نزول آیه و تفاوت برداشت مفردات آیه از تلاش قاضی عبدالجبار برای اثبات مبانی اعتقادی‌اش در رد عصمت اهل بیت (ع) خبر می‌دهد. این نوشتار هم‌راستایی دیدگاه شریف مرتضای شیعی با قرآن را در دفاع از مکتب اهل بیت (ع) نشان می‌دهد و همچنین با بیان افتراق دیدگاه شیعه و معتزله در مبانی اعتقادی‌کلامی، مانند عصمت، نشان می‌دهد شیعه در این زمینه وامدار معتزله نبوده است.

a comparative study of sharif mortaza and ghazi abd aljabbar’s views on altathir verse

the second part of verse 33 of surah alahzab, known as the verse of tathir (purification), is one of the verses that have brought many theological controversies. many shiite and sunni narrations show a relationship between the hadith of kasa and the verse of tathir, and consider the title ahl albayt in the mentioned verse to be assigned to khamsah tayyabah (the five holy progeny of the prophet). one of the issues of disagreement between shiites and sunnis regarding the imam’s conditions is his infallibility. sharif mortaza, unlike ghazi abd aljabbar, considers the verse of tathir as clear proof of the imam’s infallibility. dispersion and instability in the theological arguments of the mutazili commentator ghazi abd aljabbar under the verse of tathir, as well as insufficient evidence, ignoring authentic narrations regarding the revelation of the verse, and the difference in the interpretation of the words of the verse indicate his efforts to prove the basis of his belief in rejecting the infallibility of ahl albayt (as). this article shows the alignment of sharif mortaza’s point of view with the quran in defense of the ahl albayt school. in addition, by expressing the difference between shiite and mutazilite views on theological beliefs, such as infallibility, the research demonstrates that shiism did not rely on mutazila in this regard.