زبان بدن در تصوف و عرفان اسلامی: زمینه‌ای برای آموزش بازیگران ایرانی

«زبان بدن» بازیگر، یکی از مهم‌ترین ابزارهای جان‌بخشی به شخصیت‌های نمایشی است که می‌تواند نشان‌دهنده جغرافیا، تاریخ، فرهنگ و جامعه محل رخداد متن نمایشی نیز باشد. «فرهنگ عرفانی ایران»، به‌ویژه بخشی که در طول قرون سوم تا نهم هجری در بستر اسلام شکوفا شد، بر حالات بدنی خاصی تاکید می‌کند. بازیگر با کاربرد این حالات بدنی ضمن به‌کارگیری کلام، می‌تواند نوعی سلوک روحانی را تجلی بخشد. پژوهش‌های معاصر در زمینه‌های «ارتباط غیرکلامی» و «فرهنگ بصری» نیز همین موضوع را از زاویه روان‌شناختی و جامعه‌شناسانه بررسی کرده‌اند. «سیستم بازیگری استانیسلاوسکی» که نوعی نظام به‌نسبت تازه آموزش بازیگری در صد سال اخیر است، ریشه‌های درونی اعمال بدنی را بررسی کرده است. این مقاله به روش مقایسه‌ای‌تحلیلی زبان بدن را در سه ‌زمینه مذکور در مقایسه با تصوف و عرفان اسلامی می‌کاود و نشان می‌دهد با آموزش کیفیت زبان بدن عارفان مسلمان، از طریق داستان‌ها و متون عرفانی به بازیگر، او قادر خواهد بود بدنش ‌را به ‌عنوان رسانه هنری پیراسته کند و به ‌تجسمی خلاقانه‌تر، بومی‌تر و اصیل‌تر از نقشش دست یابد.

body language in sufism and islamic mysticism: a context for training iranian actors

the actor’s body language is one of the most important tools for invigorating the characters of the play, which can also represent the geography, history, culture, and society of the play. the mystical culture of iran, especially the part that flourished in the context of islam during the 3rd to 9th centuries ah, emphasizes certain bodily states. by using these body postures, the actor can manifest a kind of spiritual behavior while using words. contemporary studies in the fields of non-verbal communication and visual culture have investigated the same issue from a psychological and sociological angle. stanislavski’s acting system, which is a relatively new system of acting training in the last hundred years, has explored the inner roots of bodily actions. using the comparative-analytical method this article deals with the body language in the three mentioned fields in comparison with sufism and islamic mysticism. it shows that by teaching the quality of body language of muslim mystics, through mystical stories and texts to the actor, he will be able to dress up his body as an artistic medium and achieve a more creative, indigenous, and original image of his role.