بررسی مقایسه‌ای مبانی، منابع و گرایش تفسیری محمدحسین طباطبایی و محمدامین شنقیطی

طباطبایی و شنقیطی از مفسران معاصرند که تفسیر قرآن به قرآن نوشته‌اند. این پژوهش، به دنبال پاسخ به این پرسش است که: با توجه به روش یکسان تفسیری این دو مفسر، چه تفاوت‌ها و اشتراکاتی در مبانی، منابع و گرایش تفسیری ‌طباطبایی و شنقیطی وجود دارد؟ روش گردآوری اطلاعات در این نگارش، کتاب‌خانه‌ای و روش تحقیق، توصیفی‌مقایسه‌ای است. به نظر می‌رسد در حوزه مبانی، هر دو مفسر، به اعجاز، و مصونیت قرآن از تحریف معتقدند. طباطبایی در بحث جامعیت قرآن، معتقد است فقط آنچه برای هدایت بشر نیاز است، در قرآن وجود دارد اما شنقیطی معتقد است تمامی علوم، از جمله طب و هندسه و غیره، در قرآن وجود دارد. شنقیطی، برخلاف طباطبایی، نسخ آیه با روایت و نسخ تلاوت را قبول دارد. طباطبایی از روایات تفسیری به عنوان موید، و شنقیطی به عنوان منبع مستقل استفاده می‌کند. از منابع مشترک هر دو مفسر، سنت، لغت و تاریخ است؛ اما نحوه استفاده آن ‌دو از این منابع یکسان نیست. گرایش مشترک دو مفسر گرایش‌های ادبی و کلامی است؛ اما طباطبایی گرایش اجتماعی و فلسفی، و شنقیطی گرایش فقهی دارد. در نهایت، می‌توان گفت این دو مفسر علی‌رغم روش تفسیری یکسانِ قرآن به قرآن، تفاوت‌های متعددی در مبانی و منابع و گرایش، و نیز نتایج تفسیری دارند.

a comparative study of the foundations, sources, and interpretive tendencies of mohammad hosayn tabatabai and mohammad amin shenghiti

tabatabai and shenghiti are contemporary commentators who have written the interpretation of the quran through the quran. this research seeks to answer this question: considering the similar interpretive method of these two commentators, what differences and commonalities are there in the foundations, sources, and interpretive tendencies of tabatabai and shenghiti? the data in this writing is collected from library sources and the research method is descriptive-comparative. it seems that regarding the basics, both commentators believe that the quran is a miracle and immune from distortion. regarding the comprehensiveness of the quran, tabatabai believes that only what is needed for the guidance of mankind is in the quran, but shenghiti believes that all sciences, including medicine, geometry, etc. are in the quran. unlike tabatabai, shenghiti accepts the abrogation of the verse with narration and the abrogation of recitation. tabatabai uses interpretive narrations as evidence and shenghiti as an independent source. common sources of both commentators are tradition, literature, and history, but the way they use these sources is not the same. the common tendency of both commentators is literary and theological, but tabatabai has a social and philosophical orientation, and shenghiti has a jurisprudential orientation. finally, it can be said that these two commentators, despite the same method of interpreting the quran through the quran, have many differences in the foundations, sources, tendencies, and interpretation results.