امیر فخرالدین یوسف صوفی و نقش وی در تحولات دوره ایوبیان در شام

امیر فخرالدین یوسف (582-647 ه.ق.) برآمده از خاندان شیخ‌الشیوخ صدرالدین محمد (543-617 ه.ق.) از خاندان‌های پرنفوذ صوفیه در شام و مصر در دوره حکومت ایوبیان (حک.: 567-648 ه.ق.) بود. وی نقش برجسته‌ای در تحولات سیاسی و نظامی دوره ملک کامل و فرزندانش، به‌ویژه ملک صالح نجم‌الدین ایوب داشت و پس از مرگ نجم‌الدین یک چند به نیابت سلطنت دست یافت. در این نوشتار می‌کوشیم داده‌های تاریخی را بر اساس الگوی نمونه‌پژوهی درباره اقدامات سیاسی و نظامی امیر فخرالدین یوسف، توصیف و تبیین کنیم تا از این رهگذر جایگاه و نقش متصوفه به مثابه جریانی فعال در صحنه‌های سیاسی و حتی نظامی در دولت ایوبیان بیش از پیش معلوم شود. مهم‌ترین اقدامات امیر فخرالدین در امور سیاسی را می‌توان در سفارت‌های مختلف او از طرف ایوبیان به بغداد، مناطق گوناگون شام و سیسیل، و نقش میانجی‌گری وی در کاهش تنش‌ها و منازعات سیاسی خاندان ایوبی و منازعات خارجی با صلیبیان، خصوصاً روابط صمیمی با امپراتور فردریک دوم، دانست و در امور نظامی در مقام فرمانده و امیر سپاه در جنگ‌های صلیبی، خصوصاً جنگ هفتم و نیابت سلطنت خاندان ایوبی خلاصه کرد.

Amir Fakhr alDin Yusof Sufi and His Role in the Developments of the Ayyubid Period in the Levant

Amir Fakhr alDin Yusof (582647 AH) descended from the family of Great Sheikh Sadr alDin Mohammad (543617 AH), one of the most influential Sufi families in the Levant and Egypt during the Ayyubid period (r. 567648 AH). He played a prominent role in the political and military developments during the reign of Malek Kamel and his sons, especially King Saleh Najm alDin Ayyub, and after Najm alDin’s death he became the viceroy for a while. In this article, based on a sample research model, we try to describe and explain the historical data on the political and military actions of Amir Fakhr alDin Yusof, so that the position and role of the Sufis as an active current in the political and even military arenas in the Ayyubid government becomes clearer. The most important actions of Amir Fakhr alDin in political affairs can be seen in his various missions on behalf of the Ayyubids to Baghdad, different regions of Syria and Sicily, and in his mediating role in reducing political tensions and conflicts in the Ayyubid dynasty and foreign conflicts with the Crusaders, especially close relations with Emperor Frederick II. In addition, being the commander in the Crusades, especially the Seventh War and the viceroy of the Ayyubid dynasty can be mentioned as his most important positions in military affairs.