تحلیل اندیشه‌های انتقادی ابوالحسن شاذلی و طریقت شاذلیه

طریقت شاذلیه، عنوان یکی از طریقت‌های صوفیانه‌ای است که ابوالحسن شاذلی (593-655 ه.ق.) آن را بنا نهاد. ابوالحسن با تاسیس طریقت خود در پی ایجاد تحولی اساسی در تصوف زمان خود برآمد. او به روش و منطق سلوک صوفیانی که در دوران معاصرش می‌زیستند منتقد بود. مسائلی همچون ریاضت، کرامت‌گرایی، سماع، دیانت و شریعت در سلوک، شغل و پوشش صوفیان، بیشترین سهم را در این نقدها داشت. وی با مطرح‌کردن طریقی نو در سلوک، که آن را «طریق شکر» نامید، به اصلاح این امور اقدام کرد. پس از ابوالحسن شاذلی، ابوالعباس مرسی، خلیفه و شاگرد تراز اولش، ابن‌عطاءالله سکندری، ابن‌عجیبه و نیز احمد الزروق بیشترین نقش را در انتشار شاذلیه بر عهده داشتند. امروزه نیز این طریقت توانسته است میلیون‌ها مسلمان را به خود جذب کند و از نشاط خوبی برخوردار است. تحقیق پیش رو با مطالعه در آثار و اندیشه‌های سلوکی ابوالحسن شاذلی باورهای سلوکی وی را تحلیل کرده و اصول و مبانی عرفانی‌اش را کاویده است. بنابراین، محبت الله، خلوت‌گزینی در سلوک، ضرورت شیخ و استاد، ذکر و ولایت را باید از اصول پنج‌گانه سلوک در طریقت شاذلیه دانست.

Analysis of Abu alHasan Shazeli’s Critical Thoughts and Shazeli Order

The Shazeli order is the title of one of the Sufi orders founded by Abu alHasan Shazeli (593655 AH). By establishing his school of thought, Abu alHasan sought to bring about a fundamental change in the Sufism of his time. He was critical of the method and logic of Sufis living in his day. Issues such as austerity, dignity, hearing, religiosity and sharia in the journey to God, occupation, and dress of the Sufis had the greatest share in his criticisms. He began to correct these matters by proposing a new way of journey to God, called the way of thanksgiving. After Abu alHasan alShazeli, Abu alAbbas Morsi, the caliph and his firstlevel student, Ibn Ataullah Sekandari, Ibn Ajibah, and Ahmad alZarugh, played the most important role in disseminating Shazeliyah. Today, this school of thought has been able to attract millions of Muslims and is very exhilarating. The present research, by studying Abu alHasan Shazeli’s works and ideas related to the journey to God, has analyzed his beliefs and explored his mystical principles and foundations. Therefore, the love of God, solitude in the journey, the necessity of a sheikh and a mentor, remembrance of God and guardianship should be considered as the five principles of the journey to God in the Shazeli school of thought.