بررسی ارزش‌شناسانه «کرامت» در عرفان و فرهنگ اسلامی

معرفتی یا اقناعی‌بودن کرامات اولیا، مسئله‌ای است که دانستنش بسیاری از مشکلات فراروی عرفان عملی را حل می‌کند. فروکاستن شناخت عارف به دارنده کرامات، به عرفان آسیب رسانده، و دامان معرفت را به نقل کرامات فروکاسته است. بررسی ارزش‌شناسانه کرامات در دوره‌های نخستین عرفان اسلامی، نبود تلازم میان معرفت الاهی و صدور کرامت، نبود جایگاهی در ساحت زیرین دین برای کرامات، نوع نگرش صوفیان نامدار به کرامات به عنوان حجاب راه، نگاه طنزآمیز آنها و مواجهه قرآن کریم و انبیا و امامان معصوم با این مقوله محورهای اساسی جستار پیش‌ رو در ارزش‌سنجی کرامات است. این مقاله با بررسی توصیفی‌تحلیلی محورهای مذکور بر آن است که کرامات، ارزش معرفتی ندارند و رخ‌دادن امر خارق عادت به دست سالک یا عارف به روند سلوک و قربش به حق، سرعت نمی‌بخشد و رخ‌ندادنش نیز خللی وارد نمی‌کند. دست آخر، قرآن کریم گرچه از خرق عادت پیامبران برای اقناع منکران یا اطمینان برخی پیروان آگاهی داده است، اما همواره مردم را به عقلانیت فرا می‌خواند.

An Evaluative Study of Miracles in Islamic Mysticism and Culture

Whether the miracles of saints are epistemological or persuasive is a matter that solves many problems of practical mysticism. Decreasing the knowledge of the mystic to the possessor of miracles has damaged mysticism, and reduced the scope of their knowledge to the reports of their miracles. The outline of the present study on the evaluation of miracles are as follows: the evaluative study of miracles in the first periods of Islamic mysticism, the lack of connection between divine knowledge and doing miracles, the lack of a position in the lower realm of religion for miracles, the attitude of famous Sufis to the miracles as a distraction from the path towards God, their humorous view, and the encounter of the Holy Quran and the infallible prophets and imams with this issue. This article, by examining the descriptiveanalytical aspects of the mentioned subjects, concludes that miracles have no epistemological value, and that the occurrence of the supernatural by the seeker or the mystic does not accelerate the process of journey to God and closeness to the truth, just as its nonoccurrence does not disrupt them. Finally, although the Holy Quran describes the miracles of the prophets in order to persuade the deniers or reassure some followers, it always calls people to rationality.