تحلیل مبانی نظری و شواهد نقلی نظریه میرزا مهدی اصفهانی در باب معاد جسمانی

تحلیل و بررسی بُن‌مایه‌های فکری میرزا مهدی اصفهانی در مسئلهٔ معاد جسمانی راه‌گشای شناخت نظریهٔ وی با توجه به پشتوانهٔ ادلهٔ نقلی خواهد بود. اهتمام وافر اصفهانی به ظواهر نصوص منجر به مطرح‌شدن دیدگاهی مشابه نظریه متکلمان اسلامی شده است. اما بنیان اندیشه اصفهانی بر مسائلی از قبیل خلقت انسان‌ها در عالم ذر، تعیین نوع طینت انسان‌ها، ورود به عالم دنیا و خلط طینت‌ها و سپس خروج از عالم دنیا و حشر و نشر بر اساس بدن دنیایی استوار است. گاهی اصفهانی منشا فهم این سِیر را فضل و امتنان الاهی می‌داند و گاه عدل و قسط. از این رهگذر دو مسئله در منظومه فکری اصفهانی بسیار مهم و اساسی است: 1. توجه خاص به نصوص، بدون تاویل دلالی؛ 2. ضرورت انطباق تحلیل و تبیین‌ها در مسئلهٔ معاد بر آیات و روایات. اصفهانی از لحاظ روش‌شناختی روی‌آوردی تکثّرگرا و بعضاً روشی وحدت‌گرا به مسئلهٔ معاد جسمانی دارد. به تعبیر دیگر، وی به دنبال این است که میان دیدگاه‌های خود و آیات و روایات به نحو روشمند جمع کند و این مبنا را تا آنجا پیش برده است که تقریراتش را به مشکات انوار اهل بیت b منتسب دانسته است.

Analysis of Theoretical Foundations and Narrated Evidences of Mirza Mahdi Isfahani’s Theory on Bodily Resurrection

Analysis and study of Mirza Mahdi Isfahani’s intellectual foundations on the issue of bodily resurrection will pave the way for understanding his theory, considering the narrated evidences. Isfahani’s abundant interest in the appearance of texts has led to a view similar to the theory of Islamic theologians. But the foundation of Isfahani thought is based on issues such as the creation of human beings in the world of preexistence, determining the nature of human beings, entering the world and mixing natures and then leaving the world and establishing the resurrection based on the worldly body. Sometimes Isfahani considers the source of understanding of these matters as divine grace and mercy, and sometimes justice and fairness. Therefore, two issues are very important and fundamental in his intellectual system: 1. Special attention to texts without semantic interpretation; 2. Need to apply analysis and explanations on resurrection to verses and narrations. Isfahani methodologically has a pluralistic approach and sometimes a unitary approach to the issue of physical resurrection. In other words, he seeks to reconcile methodically his views with verses and narrations, and has advanced this basis to the point that he has attributed his transcripts to the lights of the Ahl alBayt (AS) (Household of the Prophet).