بررسی تطبیقی توقیفیت اسماء و صفات الاهی

از مسائلی که دربارۀ اسماء و صفات الاهی میان صاحب‌نظران مطرح می‌شود این است که آیا اسماء و صفات توقیفی هستند یا نه؛ یعنی آیا ما می‌توانیم هر اسم و صفتی را به خدا نسبت دهیم یا اینکه فقط مجازیم اسماء و صفاتی را نسبت دهیم که در نصوص دینی آمده است. در این مسئله چهار قول مطرح است: 1. توقیفی‌بودن اسماء و صفات که اکثر اشاعره، و در میان امامیه شیخ مفید و همچنین اباضیه و ماتریدیان به آن معتقدند؛ 2. توقیفی‌نبودن اسماء و صفات که اکثر امامیه و معتزله و اکثر قریب‌ به ‌اتفاق فلاسفه و عرفا این قول را پذیرفته‌اند؛ 3. توقیفی‌بودن اسماء و توقیفی‌نبودن صفات که از میان اشاعره برخی مانند غزالی و فخر رازی و از میان امامیه حلی و میرداماد به آن معتقدند. همچنین، از سخنان ماتریدی نیز این سخن را می‌توان برداشت کرد؛ 4. قائلان به توقف که جوینی از اشاعره قائل به توقف است. در اصطلاح فلاسفه و عرفا، مراد از «اسم» همان حقایق خارجی است که از آنها به «اسم تکوینی» تعبیر می‌شود و مراد از «توقیفیت» این است که هیچ حقیقتی از موطن و مرتبه خود تجاوز نمی‌کند. این تحقیق به روش توصیفی‌تحلیلی به نتایج فوق دست یافته است.

A Comparative Study of the Confinement of God’s Names and Attributes

One of the issues that arises among scholars about God’s names and attributes is whether they are confined or not, in other words, can we ascribe any names and attributes to God or only the names and attributes mentioned in religious texts are allowed to ascribe to Him? There are four views on this issue: 1. The confinement of the names and attributes, in which most Asharites, Sheikh Mofid of Imamiyyah as well as Ibadiyyah and Maturidiyyah believe 2. The nonconfinement of the names and attributes, which most Twelver Shias, Mutazilites, philosophers and mystics maintain 3. The confinement of the names and nonconfinement of the attributes, which is stated by some of the Asharites, such as alGhazali and Fakhr alRazi, as well as Allameh Helli and Mir Damad of Imamiyyah. This view can also be deduced from Maturidi’s words 4. Those who believe in prevention such as Jovini of the Asharites. In the terminology of philosophers and mystics, Esm (name) means the external truths that are interpreted as Esm Takwini (generative names) and the meaning of Tawghifiyat (confinement) is that no truth exceeds its homeland and rank. This research has achieved the above results by descriptiveanalytical method.