مطالعه آرای ابن‌جوزی و ابن‌تیمیه در نقد تصوف

تصوف از بدو پیدایش در دنیای اسلام، از ناحیه فقها در معرض انتقادهای فراوانی بوده است. ابن‌جوزی و ابن‌تیمیه از جمله برجسته‌ترین این فقها محسوب می‌شوند. این نوشتار، با روش توصیفی‌تحلیلی آرای ابن‌جوزی و ابن‌تیمیه را در نقد تصوف می‌کاود. ابن‌جوزی صوفیه را به دو گروه صوفیه متقدم و صوفیه متاخر تقسیم می‌کند. صوفیه متقدم را مقید به شریعت می‌داند و در زمره زهّاد قرار می‌دهد، ولی دنیاگریزی، علم‌گریزی، عشق و سماع صوفیه متاخر را مذمّت می‌کند. از دیدگاه ابن‌تیمیه، صوفیه به دو گروه صوفیه اهل علوم دینی و صوفیه اهل فلسفه تفکیک می‌شوند. وی صوفیه اهل علوم دینی را بدعت‌گذار تلقی نمی‌کند، ولی به عقاید صوفیه متفلسف به سبب تاثیرپذیری از فلاسفه، برتری ولایت بر نبوت، فنا و وحدت وجود، نسبت کفر می‌دهد. در نهایت، ابن‌تیمیه در قیاس با ابن‌جوزی، دیدگاه مثبتی به تصوف داشته است.

A study of the Views of Ibn Jawzi and Ibn Taymiyyah in the Critique of Sufism

Sufism has been widely criticized by jurists since its inception in the Islamic world. Ibn Jawzi and Ibn Taymiyyah are among the most prominent of these jurists. This article explores the views of Ibn Jawzi and Ibn Taymiyyah in the critique of Sufism through a descriptiveanalytical method. Ibn Jawzi divided Sufism into two groups: Early Sufism and Late Sufism. He considered the early Sufis to be devoted to the Sharia and classified them as ascetics, but condemned the asceticism, scienceavoiding, love, and hearing of the later Sufis. According to Ibn Taymiyyah, Sufism is divided into two groups: Sufis of religious sciences and Sufis of philosophy. He did not consider the Sufis of religious sciences as heretics, but attributed infidelity to the belief of Sufis of philosophy due to being influenced by philosophers, the superiority of Wilayah (guardianship) over Nubuwwah (prophecy), Fana (annihilation), and Wahdat Wojud (the unity of existence). Finally, Ibn Taymiyyah had a positive view of Sufism compared to Ibn Jawzi..