دلالت اشاره در اصول فقه مذاهب خمسه: بررسی تطبیقی

دلالت نقش بسیار مهمی در درک مفاهیم قرآنی و روایی در استنباط احکام فقهی دارد و از آن در علوم مختلفی همچون منطق، تفسیر، کلام و اصول فقه سخن به میان آمده و به انواع مختلفی تقسیم ‌شده است. بر همین اساس، اصولیان نیز مباحثی را درباره دلالت اشاره به ‌عنوان یکی از انواع دلالت در بحث الفاظ مطرح کرده‌اند. پژوهش پیش رو در صدد است به این پرسش اساسی پاسخ دهد که: ماهیت و حجیت دلالت اشاره از دیدگاه علمای مذاهب خمسه چیست؟ به‌علاوه، تفاوت دیدگاه‌ها درباره ماهیت دلالت اشاره، چه تاثیری در کاربرد آن در فقه دارد؟ تقریباً همه اصولیان، دلالت اشاره را دارای مفهوم یکسانی می‌دانند، اما در تعاریف خود، رویکردهای مختلفی، همچون وصف معنا، وصف لفظ، کیفیت دلالت و وصف مدلول، اتخاذ کرده‌اند. علاوه بر این، در بیان ماهیت دلالت اشاره نیز اختلاف‌نظر اصولیان به سه نظریه مفهوم، منطوق و ماهیت مستقل محدود می‌شود. البته به نظر می‌رسد دلالت اشاره دارای ماهیت مستقل و وصف دلالت است.

indication of symbolic allusion (isharah) in jurisprudential principles of the five denominations: comparative study

indication plays a significant role in understanding quranic na dnarrative contents aiming at inferencing jurisprudential rules and it is discussed in various scinces as logic, interpretation, theology, and jurisprudential principles and is divided into various forms. according to this, usuliyan have posed discussions regarding the indication of isharah as one kind of indication in discussion about words. the present article tends to answer this fundamental question: what is the nature and authenticity of indication of symbolic allusion (isharah) in the views of scholars in the five denominations? in addition, how do the differences in attitudes regarding the nature of  indication of isharah  affect its function in jurisprudence? although roughly all usuliyan  consider the same meaning for indication of isharah, they adopt differing approaches in their definitions like defining the meaning, defining the word, the quality of indication and defining the indicated. furthermore, in the discussion regarding the nature of indication of isharah, the usuliyan’s differences of ideas in limitted to three theories: content, mantuq (law), and independent nature. it seems, of course, that indication of isharah embeds independent nature and defining indication.