خاستگاه و جایگاه مسلک آتش‌بیگی

اهل حق را گذشته از برخی ریشه‌ها و گرایش‌ها، می‌زیبد روندی کهن و بالیده بر بستر اسلام بدانیم که بسامدی از پندار و کردارشان نشان از اندیشه‌های شیعی دارد. با اینکه همه دسته‌های خاندانی آنان را به نام یکسان اهل حق دیده و داوری کرده‌اند و گونه‌ای از هموندی را میانشان با دیگر ادیان بازگفته‌اند، راستی را، به نوشتار خواندن اندیشه‌های آنان هویدای یافته‌های ژرف‌تری است. پژوهش پیشا روی بر آن است تا نشان دهد که آتش‌بیگیان یکی از دوده‌های یازده‌گانه این گروهند که افزون بر جای داشتن در میان باورداشته‌های اهل حق، در بنیاد باورها بر مذهب شیعه دوازده‌امامی بوده، می‌کوشند تا با پیمایش لایه‌های اخلاق و عرفان از راه ویرایی (تمرکز) بر آموزه‌های امام علی به حقیقت دست یازند. افزون بر آن، جستار از نام‌واژه، خاستگاه و پیوند آنان با اهل حق و مشعشعیان نشان می‌برد. این کاوش در تلاش است تا به شیوه گزارشی پردازشی بنمایاند که اینان کیانند، در کجایند و بر چیستند.

Ātashbaygīs: Their Origin and the Place of their School

Aside from some of their roots and tendencies, it is right to consider People of the Truth (Ahl alḤaqq) as an old strand of Islam, some of whose thoughts and practices have Shiite traces. Although all of their groups of families have been similarly considered and judged as “People of the Truth” and are said to have affinities with other religions, a reading of their written thoughts reveals deeper findings, indeed. This paper seeks to show that Ātashbaygīs are one of the eleven families of the People of the Truth: while they believe in doctrines traditionally held by the People of the Truth, their fundamental beliefs are based on Twelver Shiism. They seek to obtain the truth by surveying the layers of ethics and mysticism via reflections on Imam ‘Ali’s teachings. Moreover, the inquiry indicates their naming, origin, and connection with the People of the Truth and Musha‘sha‘iyya. The paper deploys a descriptiveanalytic approach to show who they are, where they are, and what they believe.