تحدید پذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق

موضوع تحدید اراده زوجه در رجوع به فدیه (عوض) به ‌دلیل رواج عملی آن و مشکلات ناشی از این شرط، ضرورت دارد. هرچند حاکمیت اراده اشخاص در قلمرو نکاح محترم است، وجود مصالحی برای صیانت از استحکام خانواده و سیاست تسهیل در بازگشت‌پذیری طلاق، محدودیت‌هایی را در نحوه اِعمال اختیارات، می‌طلبد. ازجمله این موارد، نحوه دخالت اراده زن در رجوع به فدیه (عوض) است. پژوهش حاضر باهدف بررسی تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق، به‌شیوه تحلیلی- اسنادی انجام شد و به این پرسش که آیا تحدید اراده زوجه در شکل «اسقاط حق رجوع به فدیه»، «شرط فعل منفی حقوقی» یا «صلح» و نظایر آن، امکان دارد، پاسخ داده شد. نتایج نشان داد که با مراجعه به ادله، مبانی و تحلیل هسته حق رجوع و ارتباط آن با مصلحت خانواده، معلوم می‌شود در طلاق خلع و مبارات، اقدام زن در تحدید اراده خود دراین‌باره، موثر نیست و پس از طلاق (تا انقضای عدّه) نیز حق بر رجوع به قوت خود باقی است و به‌طریق‌اولی در حد فاصل توافق مقدماتی و طلاق، اراده زوجه، تحدیدپذیر نخواهد بود. در ناحیه مرد نیز، شرط رجوع به زن، قبل از رجوع زن به فدیه، خلاف شرع و مقتضای بائن بودن و درنتیجه، باطل است. در طلاق به‌عوض نیز رجعی و بائن بودن طلاق و احکام آن در دست شارع مقدس است و جنبه حکمی دارد و نه جنبه حقی. از‌این‌رو، تحدید اراده، در هر دو مرحله (در دوره توافق مقدماتی و بعد از طلاق) به قیاس اولویت، امکان‌پذیر نخواهد بود.

the limitation of the authority to refer to compensation (fidyah) in divorce

the issue of the limitation of wife’s will in referring to compensation (fidyah) is necessary thanks to its practical prevalence and the problems caused by this condition. although the sovereignty of individuals’ will is respected in the realm of marriage, the interests to protect the family stability and the policy of facilitating the reversibility of divorce requires limitations in the way the authorities are exercised. among these cases, the way of interfering the woman’s will in referring to compensation (fidyah). the present research was conducted with the purpose of investigating the limitation of the authority to refer to compensation (fidyah) in divorce, in an analytical-documentary way, and the question whether the limitation of wife’s will, in the forms of &revocation of the right to refer to compensation (fidyah)&, &condition of negative legal action& or &peace& and the like, is possible or not, was answered. by referring to the evidence, foundations and analysis of the core of the right to refer and its relationship with the interest of the family, it is clear that in the divorce of khula and mubarat, the woman’s action in limiting her will in this regard is not effective. after the divorce (until the expiry of the idah), the right to refer also remains, and so the wife’s will won’t be limited in the interval between the preliminary agreement and the divorce. in the case of the man, the condition of referring to the woman before the woman refers to compensation (fidyah) is against sharia and is the requirement of being complete, and as a result, it is invalid. in regard to the divorce of compensation (fidyah), the reversible divorce or complete divorce and their rulings, are in the hands of the islamic legislator, and have a ruling aspect and not a legal aspect. therefore, it won’t be possible to limit the will in both stages (in the period of preliminary agreement and after divorce) by the comparison of priority.