ارزیابی انسجام دیدگاه علامه طباطبایی با مبانی فلسفی ایشان درباره برتری عقلی مرد

دیدگاه علامه طباطبایی درباره زن و خانواده به‌ویژه نظریات ایشان درباره برتری عقلی مردان نسبت به زنان و حیات احساسی زنان در مقابل حیات عقلانی مردان، برای پژوهشگران حوزه مطالعه جنسیت مهم و تاثیرگذار است. پژوهش حاضر باهدف بررسی انسجام دیدگاه علامه طباطبایی با مبانی فلسفی ایشان درباره برتری عقلی مردان نسبت به زنان به‌روش تحلیلی- اسنادی ازنوع اجتهادی انجام شد. بدین‌منظور پس از بررسی کلیه آثار علامه طباطبایی، نخست دیدگاه جنسیتی ایشان از این آثار به‌ویژه از کتاب تفسیر المیزان استخراج و اصول محوری آن استخراج شد. سپس، مبانی فلسفی مورد پذیرش علامه طباطبایی به‌شکل قواعدی فلسفی بیان و انسجام دیدگاه جنسیتی ایشان با آن اصول و قواعد ارزیابی شد. نتایج نشان داد که لازمه منطقی پذیرش مبانی فلسفه صدرایی، پذیرش درجات متفاوت عقلی انسان‏هاست، اما اینکه صنفی از نظر عقلی بر صنف دیگر رجحان داشته باشد، از این مبانی فلسفی استخراج نشد. ازسوی دیگر، باتوجه به مبانی ارزش شناختی علامه طباطبایی و تطابق نظام ارزشی و نظام وجودی در سنت فلسفی صدرایی، نوعی ناسازگاری و تناقض میان قول به برتری عقلانی مرد و تساوی ارزشی زن و مرد مشاهده می‌شود.

evaluating the coherence of allameh tabataba’i’s view with his philosophical foundations about the intellectual superiority of men

allameh tabataba’i’s views on women and family, especially his views on men’s intellectual superiority over women and women’s emotional life versus men’s rational life, are important and influential for researchers in the field of gender studies. the present study was conducted with the purpose of investigating the coherence of allameh tabataba’i’s view with his philosophical foundations about the intellectual superiority of men over women using an ijtihad-type analytical-documentary method. to this end, after investigating all the works of allameh tabataba’i, firstly, his gender perspective was extracted from these works, especially from the book tafsir al-mizan, and its central principles were extracted. secondly, the philosophical foundations accepted by allameh tabataba’i in the form of philosophical rules of expression and the coherence of his gender perspective with those principles and rules were evaluated. the results showed that the logical requirement of accepting the foundations of sadra’s philosophy is the acceptance of different intellectual levels of humans, but that one guild is intellectually superior to another was not extracted from these philosophical foundations. on the other hand, according to allameh tabataba’i’s cognitive values and the matching of value system and existential system in the sadraei philosophical tradition, a kind of incompatibility and contradiction between the promise of the intellectual superiority of men and the equality of values of men and women is observed.