تدوین مدل مسئولیت‌‎پذیری و خودکارآمدی تحصیلی براساس الگوهای ارتباطی خانواده با نقش میانجی سبک‌های فرزندپروری

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل مسئولیت‌پذیری و خودکارآمدی تحصیلی بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده با اثر واسطه‌ای سبک‌های فرزندپروری ادراک‌شده در بین دانش‌آموزان به‌روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پسر متوسطه دوم مناطق 14، 13و 15 تهران در سال تحصیلی 1400 بود که تعداد 410 نفر از ایشان به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و وارد پژوهش شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه‌های مسئولیت‌پذیری روان‌شناختی کالیفرنیا، خودکارآمدی تحصیلی مورگان جینکز، ادراک از سبک‌های فرزندپروری مکلون و مررل و پرسش‌نامه تجدیدنظرشده الگوهای ارتباطی ریچی و فیتزپاتریک جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که مسئولیت‌پذیری دارای رابطه معنادار با سبک‌ فرزندپروری مقتدرانه بود، ولی رابطه معنادار با سبک‌های سهل‎گیرانه و مستبدانه نداشت. همچنین، الگوهای ارتباطی گفت‌وشنود و همنوایی به‌طور غیرمستقیم با مسئولیت‌پذیری رابطه مثبت داشت. خودکارآمدی تحصیلی به‌طور غیرمستقیم با الگوی ارتباطی گفت‌وشنود و الگوی همنوایی و به‌طور مستقیم با سبک فرزندپروری مقتدرانه رابطه مثبت داشت. در نهایت، رابطه مستقیم سبک فرزندپروری سهل‎گیرانه و سبک فرزندپروری مستبدانه با خودکارآمدی تحصیلی معنی‌‌دار نبود. براین‌اساس، الگوهای ارتباطی با نقش واسطه‌‌ای سبک‌‌های فرزندپروری 38% از مسئولیت‌پذیری و 25% از خودکارآمدی تحصیلی را تبیین می‌‌کند.

developing a model of academic responsibility and self-efficacy based on family communication patterns with the mediating role of parenting styles

the current study was conducted with the purpose of developing a model of academic responsibility and self-efficacy based on family communication patterns with the mediating effect of perceived parenting styles among students using a non-experimental method of correlation and path analysis. the statistical population included all secondary school male students of the 14th , 13th and 15th districts of tehran in the academic year of 1400, and 410 of them were selected by multi-stage cluster sampling and entered the research. research data were collected by using the questionnaires of california psychological responsibility, morgan and jinks’ academic self-efficacy, mcclun and merrell’s perceived parenting styles, and ritchie and fitzpatrick’s revised questionnaire of communication patterns. the findings showed that responsibility had a significant relationship with authoritarian parenting style, but it did not have a significant relationship with permissive and authoritarian styles. furthermore, communication patterns of dialogue and conformity had a positive relationship indirectly with responsibility. academic self-efficacy had a positive relationship indirectly with the conversational communication and conformity patterns and directly with the authoritarian parenting style. in the end, the direct relationship between permissive parenting style and authoritarian parenting style with academic self-efficacy was not significant. therefore, communication patterns with the mediating role of parenting styles justify 38% of responsibility and 25% of academic self-efficacy.