نقد دیدگاه محمد شحرور در مورد تاریخ‌مندی عدّه طلاق

محمد شحرور در زمره نواندیشان دینی است که حکم فقهی عدّه طلاق را تاریخ‌مند معرفی می‌کند و در اثبات این نظر به دلایل قرآنی استناد جسته است. پژوهش حاضر با هدف نقد و تحلیل دیدگاه محمد شحرور به‌روش اسنادی- توصیفی انجام شد. بدین‌منظور کتاب السنّة الرّسولیه و السنّة النّبویة مورد بررسی قرار گرفت و دلایل اعلام تاریخ‌‌مندی عدّه طلاق توسط ایشان در این کتاب استخراج شد. همچنین با بررسی تفاسیر قرآنی و منابع مکتوب فقهی در موضوع طلاق، استدلال‌‌های فرازمانی بودن حکم عدّه طلاق استخراج و طبقه‌بند شد و با استفاده از این داده‌ها، دیدگاه محمد شحرور مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محمد شحرور در کتب فوق ضمن اعلام همگونی سنت نبوی با سنت‌‌های انسانی، بر ضرورت خوانش تاریخ‌مند آیاتی که با خطاب «یَا اَیُّهَا النَّبِیُّ» است، تاکید می‌نماید و تصریح می‌کند که حکم عدّه طلاق شاهدی از اقتضائات عصر نزول است و در دوران کنونی، موضوعیتی ندارد. درحالی‌که آیات قرآنی با مضامینی همچون لزوم تمسک به آموزه‌های پیامبر(ص)، توصیف انبیاء در قرآن و وصف پیراستگان از وسوسه‌های شیطانی، حجیت سنت را که دومین سرچشمه دستیابی به اوامر و نواهی الهی است، تایید می‌کند. از منظر فقه اسلامی، عدّه زنان یک حکم شرعی منصوص برای تمامی دوران‌هاست که از جمله فلسفه مهم آن حریم‌‌داری ازدواج است که زمینه را براى بازگشت پس از طلاق و ترمیم پیوند همسری فراهم می‌کند.

the critique of mohammad shahrour’s view on the historicity of divorce iddah (period of waiting)

one of the religious open-minded people is mohammad shahrour who considers the jurisprudential ruling of divorce iddah (period of waiting) as a historical issue and confirms that by citing quranic arguments. this documentary-descriptive research aimed to criticize mohammad shahrour’s view; thus, the book &al-sunnah al-rasouliah va al-sunnah al-nabaviah& was reviewed and his arguments were extracted from this book. moreover, after reviewing quranic interpretations and written jurisprudential sources in the field of divorce, the transcendental arguments of the ruling of divorce iddah (period of waiting) were extracted and classified, and by these data, mohammad shahrour’s view was criticized. the results demonstrated that, in the book &al-sunnah al-rasouliah va al-sunnah al-nabaviah&, mohammad shahrour believes in the consistency of the prophet mohammad’s tradition with other human traditions, and also emphasizes the necessity of historical reading of the verses addressed by &ya ayohanabi&. therefore, he declares that the ruling of divorce iddah (period of waiting) is an example of the requirements of the descent era and it does not matter these days; while quranic verses, with themes such as the need to adhere the prophet mohammad’s teachings, the description of the prophets in quran, and the description of who avoids evil temptations, confirm the authority of sunnah as the second source of reaching divine commands and prohibitions. from the view of islamic jurisprudence, women’s iddah (period of waiting) is a certain sharia ruling for all eras that one of its most important consequences is to keep marriages for providing a situation in which it is possible to return again after getting divorced and to restore marriage bond.