آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری و سیاست‌‌‌های کلی خانواده

سیاست‌‌‌‌های کلی، طراحی نظام براساس آرمان‌‌‌ها و اهداف است و نقش مهمی در جهت‌گیری نظام حقوقی و ساماندهی مشکلات فرهنگی و اجتماعی دارد. در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعیین سیاست‌‌‌های کلی توسط مقام رهبری و مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام می‌شود و نظارت بر حسن اجرای آن برعهده مقام رهبری است که ازسوی ایشان به مجمع تشخیص مصلحت نظام واگذار شده است. همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز برای خود شان سیاست‌گذاری قایل است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و آسیب‌شناسی فرایند سیاست‌گذاری، نحوه نظارت بر حسن اجرا و ارزیابی محتوای سیاست‌های کلی خانواده به‌شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که اسناد مربوط به سیاست‌‌‌های کلی خانواده به‌دلایلی مانند تعدد مراجع سیاست‌گذار، ابهام در شیوه نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی، درهم‌آمیزی سیاست‌های کلی با برنامه‌های اجرایی و تورّم قانونی در ساماندهی مشکلات خانواده کم‌فایده است. درنتیجه، تمرکزگرایی در سیاست‌گذاری و نظارت بر حسن اجرا، تقلیل سیاست‌های کلی و پالایش سیاست‌های کلی از برنامه‌های اجرایی، راهکار‌‌های عملی برای اصلاح فرایند سیاست‌گذاری و مشکلات ماهوی آن است.

The Pathology of Policy-Making and General Family Policies

General policies mean to plan a system based on some ideals and goals and they have an important role in directing legal system and organizing the cultural and social problems. In the Constitution of the Islamic Republic of Iran, the determination of general policies is done by the leadership along with the consultation of the Council of Expediency, and its good implementation is also supervised by the leadership that its responsibility is entrusted to the Council of Expediency. The Supreme Council of the Cultural Revolution also considers itself as a policy-maker. This descriptive-analytical study aimed to investigate the pathology of policy-making process, the supervision of its proper implementation, and the assessment of the content of general family policies. According to the results, the general family policies are not effective enough, because of the large number of policy-making authorities, the ambiguity in the supervision ways of implementation of general policies, the mixing of general policies with executive plans, and legal inflation in organizing family problems. As a result, the followings are some practical solutions for modifying the policymaking process and its problems: the centralization of policy-making and implementation supervision, the reduction of general policies, and the refinement of general policies.