زن در عرفان از دیدگاه حکیم سبزواری و امام خمینی (ره)

در موردجایگاه زن در منابع و متون اسلامی از جمله متون عرفانی بحث شده و آراء متفاوتی درباره آن اظهار شده است. در این پژوهش دیدگاه عرفانی حکیم سبزواری و امام خمینی به جایگاه زن مورد بررسی قرار گرفته است. در دیدگاه امام خمینی به جایگاه زن پژوهش‌هایی انجام شده است ولی در مورد دیدگاه حکیم سبزواری و تطبیق آن با دیدگاه امام خمینی تحقیقی صورت نگرفته است. برای تبیین نگاه این دو متفکر در مورد جایگاه زن کوشیده‌ایم نگاه قرآنی و روایی این دو عارف را کشف کرده و برای این منظور به کتب: اسرارالحکم، نبراس الهدی و تعلیقات حکیم سبزواری بر اسفار و به صحیفه امام خمینی رجوع شده است. نگاه حکیم سبزواری به زن از نظر عرفانی محدودساز و به لحاظ اجتماعی و فردی نسبتاً منفی و مبتنی بر سنت پذیرفته شده دوره خویش است و در بعضی موارد با سخن خود حکیم در مواضع آثارش متناقض است و هماهنگی ندارد. از این سو امام خمینی به جهت شرایط اجتماعی و فردی که در آن زیست می‌کرده نگاهش جمالی و رحامتی است و زن را واجد همان کمالات و شرایط اجتماعی می‌داند که مرد از آن برخوردار است.

Women in Mysticism from Hakim Sabzevari’s and Imam Khomeini’s Views

There are different issues and opinions about the position of women in Islamic sources, including mystical texts. The present study deduced Hakim Sabzevari’s mystical views about women with an exploratoryinferential method and it was conducted with the purpose of comparatively investigating Hakim Sabzevari’s and Imam Khomeini’s mystical views about the position of women with a descriptiveanalytical method. Reviewing the previous researches concluded that there is no research on Hakim Sabzevari’s and Imam Khomeini’s views about the position of women and comparing them. For explaining these two thinkers’ views about the position of women, this study tried to explore and compare their Quranic and narrative views; thus, Asrar alHekam, Nabras alHoda, Hakim Sabzevari’s comments on Asfar, and Imam Khomeini’s Sahifah were analyzed. The results demonstrated that Hakim Sabzevari’s mystical view of women is limited and negative, individually and socially, and is in accordance with the accepted tradition of his era, and in some cases, his opinions are contrary to his works, while Imam Khomeini’s view, due to the individual and social conditions of the society of his time, is a beautiful and compassionate view of women, and considers them to have the perfection and social conditions of men.