بررسی ابعاد مختلف مشاوره ذینفعان در فرایندهای سیاستگذاری جمهوری اسلامی ایران

نظام‌های سیاسی مختلف با ارزش‌ها و قرائت های چندگانه و با رویکردهای متنوعی که نسبت به بازتوزیع قدرت در میان افراد و گروه های جامعه دارند، معماری ویژه‌ای را در نسبت به مشاوره سیاستی ذینفعان در فرایندهای سیاستگذاری به کار گرفته و مشارکت آنان را در فرایند ارتقاء داده یا محدود می‌کنند. درنتیجه ابعاد مشاوره ذینفعان در فرایند سیاستگذاری شکل گرفته و پویایی‌های آن می‌تواند متفاوت باشد. این پژوهش با تاکید بر اینکه مشارکت نهادینه ذینفعان در فرایند سیاستگذاری عمومی یکی از مهمترین اشکال نظام‌مند تقویت نظام های مشاوره سیاستی است درصدد است که به بررسی ابعاد مختلف مشاوره سیاستی ذینفعان در فرایند سیاستگذاری کلان جمهوری اسلامی ایران در سطح 2 شورای عالی سیاستگذار (شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی) بپردازد. بدین منظور با استفاده از رویکرد قیاسی و تعیین ابعاد 5 گانه مشاوره سیاستی ذینفعان، آیین‌نامه‌ها، شیوه نامه‌ها و اسناد سیاستی شوراهای مذکور مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد ظرفیت استفاده از مشاوره ذینفعان در هریک از مراحل دستورکار، طراحی، اجرا و ارزیابی سیاست در هریک از 2 شورا متفاوت بوده و مرحله ارزیابی از کمترین میزان مشاوره ذینفعان برخوردار است. همچنین سازوکارها و چگونگی انتخاب ذینفعان برای شرکت در فرایند سیاستگذاری و نوع مداخله آن‌ها نیز متفاوت است.

investigating policy consultation of stakeholders in policy process of the islamic republic of iran

emphasizing that the institutional participation of stakeholders in the policy process is one of the most important systematic forms of strengthening policy consultation systems, this research aims to examine the status of this matter in the policy process of the islamic republic of iran at different policy levels. in fact, the question of the current research is that to what extent and how the different levels of policy making in iran have provided the capacities of the institutional presence of stakeholders (as one of the most important tools to promote the policy consultation system) in the policy processes? for this purpose, policy levels including macro policies are selected. by using the comparative approach and determining the 5 dimensions of policy consultation of the stakeholders, the regulations, guidelines and policy documents of the said councils are examined. the results show that the capacity of using stakeholder consultation in each of the stages of agenda, design, implementation and policy evaluation is different in each of the two councils, and the evaluation stage has the lowest amount of stakeholder consultation. also, the mechanisms and how to choose the beneficiaries to participate in the policy making process and the type of their intervention are also different.