راهبردهای رفع موانع فرزندآوری زنان عضو هیئت علمی در ایران: رویکردی آینده‌پژوهانه با کاربست روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها

در حال حاضر ایران با کاهش فرزندآوری در میان خانواده‌ها مواجه است. این پژوهش به دنبال پیشنهاد راهبردهایی برای رفع موانع فرزندآوری زنان عضو هیئت علمی وزارت عتف با روش آینده‌محور تحلیل لایه‌ای علت‌ها است. با استفاده از این روش، موانع ریشه‌ای فرزندآوری زنان عضو هیئت علمی که با مطالعات کتابخانه‌ای و نظرسنجی شناسایی می‌شوند. موانع در چهار لایه لیتانی، علل سیستمیک، جهان‌بینی/گفتمان و اسطوره/استعاره معرفی و بر پایه آن‌ها، راهبردهای برای اقدام در زمان حال و رفع موانع در آینده ارائه می‌شود. یافته‌های این پژوهش، 13 مانع در لایه لیتانی، 21 مانع در لایه علل سیستمیک، 14 مانع در لایه جهان‌بینی/ گفتمان و 15 مانع در لایه استعاره/اسطوه را نشان می‌دهد. پس از شناسایی موانع، راهبردهایی برای حل موانع در ریشه‌ای‌ترین لایه یعنی اسطوره/استعاره تا سطحی‌ترین لایه یعنی لیتانی، ارائه می‌شود. راهبردها در لایه اسطوره/استعاره به دنبال به چالش کشیدن و تغییر اسطوره‌ها و استعاره‌هایی است که باورهای زنان عضو هیئت علمی را در جهت کاهش فرزندآوری تحت تاثیر قرار می‌دهد. راهبردها در لایه جهان‌بینی/گفتمان شامل مداخلات در روایت‌های اجتماعی، هنجارهای فرهنگی و نگرش‌ها در جهت فرزندآوری است. راهبردهای لایه علل سیستمیک بر تغییرات ساختاری و سازمانی و همچنین تعدیل قوانین و مقررات اقتصادی و اجتماعی به نفع فرزندآوری زنان تمرکز دارند. راهبردهای لایه لیتانی شامل اقدامات عملی و فوری برای رسیدگی به مشکلات این لایه و تهیه امکانات رفاهی و بهداشتی برای فرزندآوری زنان عضو هیئت علمی است.

strategies for removing the obstacles to childbearing for female faculty members in iran the application of the future-oriented approach of casual layer analysis

iran is currently facing a decline in birth rates, particularly within families affiliated with the ministry of science, research, and technology (atf). this study aims to propose effective strategies for addressing barriers to childbearing among female academic faculty members within the atf ministry. through forward-looking casual layer analysis, the research identifies obstacles across four layers: litany, systemic causes, worldview/discourse, and myth/metaphor. thirteen obstacles at the litany level, 21 at the systemic causes level, 14 at the worldview/discourse level, and 15 at the metaphorical layer are identified. strategies are systematically presented, beginning with challenging and transforming deeply rooted myths and metaphors, then interventions targeting social narratives, structural changes, and practical measures to support childbearing. these strategies are designed to preemptively address future impediments and foster a conducive environment for marriage, childbirth, and overall youth welfare within the atf ministry.