طراحی بسته سیاستی برای توسعه هوش مصنوعی در ایران

پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق آمیخته، با بررسی 25 سند ملی و بین‌المللی رسمی منتشر شده در حوزه سیاستگذاری هوش مصنوعی در جهان و مصاحبه با خبرگان فعال در بخش‌های مختلف زیست‌بوم هوش مصنوعی، به دنبال طراحی بسته سیاستی مناسب برای توسعه هوش مصنوعی در ایران بوده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌های تحلیل مضامین و مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی اقدام به کشف مهم‌ترین اهداف سیاستی و اولویت‌بندی آن‌ها و همچنین اولویت‌بندی ابزارهای سیاستی برای نیل به هر یک از این اهداف نموده است. نتایج نشان می‌دهد که مهم‌ترین اهداف توسعه هوش مصنوعی در کشور به ترتیب اولویت، عبارتند از: رشد اقتصادی، ارتقای سرمایه انسانی، بهبود زیرساخت‌ها، افزایش رفاه و بهبود خدمات عمومی و ارتقای ظرفیت‌های پژوهشی. همچنین مهم‌ترین ابزارهای سیاستی برای نیل به اهداف سیاستی مورد بحث نیز، به ترتیب اولویت، 7 ابزار سیاستی مقررات‌گذاری و تنظیم‌گری، تامین مالی تحقیق و توسعه، فرهنگ‌سازی و آموزش، شبکه‌سازی، تحریک تقاضای بازار، خرید دولتی و خدمات مشاوره‌ای/ شتاب‌دهی هستند.

designing a policy package for developing artificial intelligence (ai) in iran

the increasing use of artificial intelligence (ai) in various aspects of human life has forced policymakers in different countries to adopt appropriate policies to increase the advantages of this technology and deal with its development challenges. by examining 18 national documents published by seven countries, the united states, england, china, australia, germany, australia and india, as well as seven international documents published by the european commission and the oecd in the field of ai policy between the years 2017-2021 and interviews with 15 experts engaged in different sectors of ai policymaking, this research has sought to design a suitable policy package for the development of ai in iran. by using thematic analysis methods and the fuzzy mcdm model, this research has tried to discover the most important policy objectives and their prioritization, as well as the prioritization of policy instruments to achieve each of these goals. the results show that the most important goals of ai development in the country, in order of priority, are: 1) economic growth, 2) enhancing human capital, 3) improving infrastructure, 4) increasing social welfare and improving public services, and 5) improving research capacities. also, the most important policy instruments to achieve the discussed policy objectives, in order of priority, are: 1) regulation and standardization, 2) r&d financing, 3) culture making and education, 4) networking and cooperation support, 5) stimulating market demand, 6) government procurement and 7) consulting and acceleration. identifying the most important policy objectives and instruments for the development of ai in the country and their priority will help policymakers make appropriate decisions for the balanced development of the innovation ecosystem of ai in the country.