بررسی و مقایسه برنامه های اول تا پنجم توسعه در ایران پس از انقلاب اسلامی از منظر شاخصهای سیاستگذاری اقتضائی

سیاستگذاری و برنامه‌ریزی توسعه ای باید توانائی و قابلیت مواجه با پدیده‌های ناشناخته و احتمالی در عمل را داشته و با  ایجاد نوعی تعادل استراتژیک بین محیط برنامه‌ریزی، اهداف و خط مشی های تبین شده زمینه تحقق را فراهم سازد. سازواری(تناسب)، انسجام(بهم پیوستگی) و تاب‌آوری(انعطاف) در برنامه های توسعه را باید از ارکان اساسی برنامه ریزی اقتضائی دانست. سوال اصلی مقاله حاضر این است که کدامیک از برنامه های توسعه کشور(اول تا پنجم پس از پیروزی انقلاب)توانسته اند از منظر شاخص های سه گانه سیاستگذاری اقتضایی، اهداف تعیین شده خود را محقق سازند؟ بررسی صورت گرفته نشان‌دهنده این واقعیت است که علیرغم تاکیدات نظری برنامه های چهارم و پنجم بر ضرورت رعایت شاخص های سیاستگذاری اقتضائی و بومی سازی برنامه ریزی توسعه، برنامه سوم توسعه بهترین وضعیت را از لحاظ عملکردی و توجه به شاخص‌های اقتضائی در میان برنامه های پنجگانه توسعه داشته و برنامه های اول و دوم توسعه را غیراقتضائی‌ترین برنامه های توسعه بعد از انقلاب باید دانست. این مقاله از نظر روش‌شناسی با اتخاذ روش توصیفی و مقایسه ای و با بهره‌گیری از شیوه جمع‌آوری کتابخانه ای با دسترسی به منابع دست اول درجهت تقویت رویکرد راهبردی سیاستگذاری اقتضائی ارائه گردیده است.

An Comparison of the First Five Development Plans of the Islamic Republic of Iran, from the Perspective of Contingency Planning indices

Developmental policy-making & planning should be able to confront unfamiliar & contingent phenomena in practice & have the ability to make a kind of strategic balance between the planning environment & identified objects to form the basis for realizing its objectives. Fitness, coherence, & tolerance (flexibility) are the three bases of contingency planning. Now the question is, from the perspective of contingency planning indices, which one of the Islamic Republic of Iran’s development plans was able to realize its identified objectives. In our research, we propose the hypothesis that although fourth & fifth development plans, from a theoretical point of view, were more in compliance with contingency planning indices , the third development plan was in practice the best plan regarding contingency planning indices. In this research, we will use a descriptive & comparative methodology & by using primary sources we apply a library research method.