طراحی مدل خط مشی‌گذاری توسعه صادرات غیر نفتی در مناطق آزاد ایران

این پژوهش با هدف طراحی مدل خط مشی‌‌گذاری توسعه صادرات غیر‌‌نفتی در مناطق آزاد و ریل‌‌گذاری به سوی تحقق اهداف صادراتی با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه داده‌‌بنیاد و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و انتخابی انجام شده است. داده های تحقیق که از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است، دارای 402 کد اولیه، 63 مقوله فرعی و 18 مقوله اصلی می‌باشد. بر اساس نتایج نهائی، عوامل علّی (عوامل بازدارنده تولید، موانع خط مشی‌گذاری، موانع اجرائی قوانین و خط مشی‌ها و موانع صادرات در سطح بنگاه) بر توسعه صادرات غیرنفتی در مناطق آزاد تاثیر‌‌گذارند. همچنین عوامل زمینه‌‌ای (بسترها و الزامات مناطق آزاد، ساختار اقتصادی، ساختارفرهنگی و توانمندی‌ها و مزیت‌های مناطق آزاد) و عوامل مداخله‌‌گر (عوامل فشار و ذی‌نفع و فساد و منفعت‌‌طلبی) بر عوامل راهبردی اثر می‌‌گذارند و در ‌‌نهایت، عوامل راهبردی (بهبود فرآیند تصمیم‌‌گیری، بهبود ساختار شورای‌‌عالی، پیروی از الگوهای ملی توسعه صادرات، سیاست‌‌های رونق تولید، سیاست‌‌های توسعه صادرات، بهبود عوامل بازاریابی و ارتقاء بهره‌‌وری مدیریت) باعث تبدیل مناطق آزاد به سکوی صادرات و موتور توسعه کشور و همچنین تحقق اهداف مناطق آزاد خواهند شد.

Designing of policymaking model for the development of nonoil exports in free zones

Since the Free Zones of Iran have distanced themselves from their goals and become an import platform, this study was conducted with the aim of designing a policymaking model for the development of nonoil exports in the Free Zones and laying the railways towards the realization of export goals. This research is practical from the point of view of purpose, but in terms of method, it is considered as exploratory research.  and has been done with a qualitative approach based on Grounded Theory and in three stages of open, axial, and selective coding and has 402 primary codes, 63 subcategories And 18 main categories. Based on the final results, Causal Factors (factors that inhibit production, barriers to policymaking, barriers to the implementation of laws and policies and export barriers at the enterprise level) affect the development of nonoil exports in Free Zones, as well as Underlying Factors (contexts and requirement of Free Zones, economic structure, cultural structure and capabilities and advantages of Free zones) and Intervening Factors (pressure and interest factors, corruption and profitseeking) affect strategic factors, and finally, Strategic Factors (improving the decisionmaking process, improving the structure of the Supreme Council of Free zones , following National patterns of Export development, production prosperity policies, Export development policies, improving marketing factors and Improving management productivity) will turn Free Zones into the country’s export platform and development engine, as well as achieve the goals of Free Zones.