بررسی علل شکست سیاست‌های مدیریت مشارکتی آب در ایران

پس از نیم قرن ناتوانی رویکرد ماموریت هیدرولیکی در مدیریت منابع آب کشور، سیاستگذاران به دنبال راه حلی برای برون رفت از وضعیت کنونی با بهره مندی از توانمندی های مردمی هستند. به رغم دو دهه سیاستگذاری در زمینه مشارکت، این موفقیت حاصل نشده و همچنان شیوه حکمرانی «دستور و کنترل» شیوه غالب ولی کم توان حکمرانی آب است که با وخیم تر شدن بحران آب همراه بوده است. در این مقاله ضمن بررسی تاریخچه فروپاشی نظام های بهره برداری سنتی آب و مروری بر سیاستگذاری مدیریت مشارکتی آب کشور، با استفاده از نظریه «عملِ هنجاری» به تجزیه و تحلیل آخرین دستورالعمل سیاستگذاری مشارکتی آب خواهیم پرداخت. به این منظور پس از تحلیل محتوای دستورالعمل مذکور، قواعد موجود براساس طبقه بندی مدل عمل هنجاری، دسته بندی شده و نقاط اصطکاک بین این قوانین مشخص گردید. نتایج نشان می دهد نه تنها برخی سیاست های اتخاذ شده دارای جهت گیری متضادی هستند بلکه ساختار سیاست های مشارکتی آب کشور با اهداف آن در یک راستا نیست. ابعاد چندگانه و چندلایه و پیچیده مدیریت آب به گونه ای است که ارائه یک بسته مجزا سیاست های مشارکتی به عنوان افزونه ای به ساختار کلان سیاستگذاری نمی تواند به مدیریت مشارکتی منجر شود.

Investigating and analysis the causes of failure of participatory water management policies in Iran

After half a century of the ineffectiveness of the ‘hydraulic mission’ approach in Iran’s water resource management, policymakers are looking for ways to get out of the current situation by using people’s capabilities. Despite participatory policymaking, the goal has not been achieved. While the command and control is dominant, albeit weak, mode of the country’s water governance, the water crisis has intensified. In this article,  examine Iran’s policy of participatory water management and history of  the collapse of traditional water management, as well as analyze the latest guidelines of the water participatory policy using normative practice theory”. after analyzing the content of the mentioned instruction, the existing rules were classified based on the classification of the NPM and the points of friction between these rules were determined. The results show that not only a few of the policies have mutually contradictory directions, but also that the structure of the participatory water management policy is not aligned with its goals. water management has multilayered and complex dimensions, adding the regulation of a set of participatory policies as a rule to the macrostructure of the policies cannot lead to participatory management.