سیاستگذاری امنیتی ایران در قبال منازعات خاورمیانه پس از بهار عربی (2018-2011)

به دنبال وقوع شورش ها و اعتراضات در خاورمیانه پس از 2011 نشانه هایی از تحول و دگرگونی در سیاستگذاری امنیتی بازیگران منطقه خاورمیانه پدیدار شده است. سیاست امنیتی ایران که برایندی از نقش عوامل داخلی و خارجی است، به سرعت تحت تاثیر تحولات مزبور قرار گرفت. در این ارتباط، پژوهش حاضر تلاش می کند به واکاوی سیاستگذاری امنیتی ایران در دوران بعد از تحولات انقلابی خاورمیانه بپردازد و در این خصوص به بررسی موردی تحولات بحرین، عراق، یمن و سوریه مبادرت نماید. در عین حال، می کوشد تا نسخه ای تجویزی برای بهبود سیاستگذاری امنیتی ایران ارائه دهد. بر این مبنا، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که سیاستگذاری امنیتی ایران در قبال تحولات اخیر خاورمیانه از چه ماهیت و مختصاتی برخوردار بوده و چنین رویکردی از منظر آسیب شناختی چه پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت؟ به منظور پاسخ به این پرسش و دستیابی به اهداف پژوهش با بهره گیری از مفهوم امنیت جامع و لحاظ نمودن مقدورات ملی و گفتمان امنیتی غالب در منطقه خاورمیانه تلاش می شود تا تبیینی تئوریک از پیامدهای سیاست منطقه ای ایران ارائه گردد. یافته های مقاله نشان می دهد که سیاستگذاری امنیتی ایران پس از تحولات اخیر خاورمیانه مبتنی بر حفظ و گسترش نفوذ منطقه ای بوده و برای این منظور طیف متنوعی از سازوکارهای دیپلماتیک، نظامی مستشاری، سیاسی و اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته است. پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات موردنیاز نیز به روش اسنادی کتابخانه ای گردآوری خواهد شد.

Iran’s Security Policy Making Towards the Middle East’s Conflicts Since the Arab Spring (20112018)

The symptoms of evolution in the security policy of Middle East’s actors have been shaped following the Arab uprisings in 2011. Iran’s security policy formed by both internal and external factors was quickly affected by the mentioned developments. The present paper explores Iran’s security policy making since the Arab awakening and especially towards the developments in Syria, Yemen, Bahrain and Iraq. Moreover, the authors attempt to submit a prescriptive instructions in order to improving the security policy making in Iran. The main question of the paper is as follows: what is the essence and elements of Iran’s security policy towards the Arab awakening and what implications it has had? The findings illustrate that Iran’s security policies since the eruption of uprisings in the region has been based on maintenance and expansion of regional influence through various instruments such as diplomatic, economic and military methods.