معیار بکارت و ثیبوبت از منظر لغت، فقه و روایات

ثیبوبت و بکارت در برخی روایات در موضوع دلیل اخذ شده و با نظر به ابهاماتی که در فهم این دو واژه در میان واژه‌شناسان و به تبع آن فقیهان حاصل شده است، ضرورت بررسی این دو واژه روشن می‌شود. چالش اصلی در این مسئله، معیار تشخیص بکارت و ثیبوبت است؛ یعنی در چه صورت دختر باکره از عنوان بکارت خارج می‌شود و ثیّب به شمار می‌آید و احکام فقهی‌اش تغییر می‌کند. با توجه به کاربرد واژه «بکر» و به‌ویژه ثیّب در سوالات راویان، لزوم فهم معنای لغوی و عرفی این دو واژه و اهمیت بررسی اینکه آیا معیار ثیبوبت از دیدگاه شرع، همان معیار لغوی است یا نه، روشن می‌شود. اقوال لغویان در معنای بکر و ثیّب، متفاوت است و به تبع، بسیاری از فقها که معیار شرعی در این دو واژه را همان معنای لغوی می‌دانند، دچار اختلاف‌نظر شده‌اند. به نظر می‌رسد با تحلیل دیدگاه لغویان می‌توان به معنای اصلی این دو واژه پی برد تا معانی دیگر به همین معنای اصلی بازگردد. همچنین با بررسی ابواب گوناگون روایی می‌توان فهمید که هرچند در بیشتر مسائل فقهی، معیار لغوی موردپذیرش شرع است؛ ولی در خصوص مسئله اذن ولیّ در ازدواج باکره، چند دسته روایت وجود دارد که جمع بین آنها، دیدگاه شرع را متفاوت از عرف قرار می‌دهد.