نقش رابطه خواهر و برادری در پایگاه هویت من با تاکید بر متغیرهای فرایندی و ساختاری

در فرایند هویت‌یابی، افزون بر ویژگی‌های شخصیتی افراد، ساختارهای بیرونی متعددی مانند خانواده نقش موثری دارند. هدف این پژوهش بررسی نقش رابطه خواهر و برادری در فرایند هویت‌یابی نوجوانان است. روش تحقیق از نوع همبستگی است و به منظور تعیین میزان اهمیت متغیرهای ساختاری و فرایندی رابطه خواهر و برادری از مدل رگرسیون چندمتغیری استفاده شده است. جامعه آماری دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی 1396-1397 شهر قم و با نمونه‌گیری طبقه‌ای خوشه‌ای چندمرحله‌ای 448 نفر انتخاب شد. داده‌ها با دو ابزار مقیاس گسترش‌یافته سنجش عینی پایگاه هویت من (eom-eis) و شاخص‌های روابط برادر و خواهری (ibr and isr) گردآوری شد. یافته‌ها نشان داد متغیرهای فرایندی و برخی متغیرهای ساختاری (تعداد خواهر، فاصله با خواهر و ترتیب توالد) در هویت سردرگم، مهلت‌خواه و تحقق‌یافته نوجوانان دارای خواهر، در هویت سردرگم نوجوانان دارای برادر و هویت سردرگم و زودهنگام نوجوانان با خواهر و برادر پیش‌بینی‌کننده معناداری است. نتیجه این شد که به‌طورکلی یکی از عوامل موثر خانوادگی بر فرایند هویت‌یابی نوجوانان زیرسیستم روابط خواهر و برادری است. هم متغیرهای ساختاری و هم متغیرهای فرایندی رابطه خواهر و برادری توان پیش‌بینی برخی از پایگاه‌های هویت در دوره نوجوانی را دارند. البته سهم اهمیت متغیرهای فرایندی بیشتر از متغیرهای ساختاری است.