واکاوی و نقد ترجمه آیات کلامی (مطالعه موردی: خطاب های عتاب گونه به پیامبر اکرم (ص) در قرآن کریم)

در برخی آیات کلامی قرآن‌کریم، تعابیری وجود دارد که در آن‌ها خداوند متعال با لحنی عتاب آمیز و هشدارگونه، پیامبر اکرم (ص) را مورد خطاب قرار داده است. از  برجسته ترین گونه های این عتاب ها می توان به نهی از شرک، امر  به طلب بخشش از خداوند، نهی از شک، نهی از پیروی خواسته های اهل کتاب، تذکّر  به، تقدّم ترس از خدا بر ترس از مردم، تاکید بر حفظ الهی و عتاب بر تحریم حلال الهی اشاره کرد. از آن‌جا که برگرداندن چنین تعابیری به زبان فارسی یا هر زبان دیگری ممکن است شائبه عدم عصمت پیامبر اکرم (ص) را در ذهن خواننده ایجاد و تقویت کند؛ لذا ترجمه این دسته آیات از جایگاه حساس و خطیری برخوردار بوده و مسئولیت مترجم آن را دو چندان می سازد؛ چرا که انتقال صحیح محتوای این گونه آیات، افزون بر حفظ ساختارهای دستوری و بلاغی و نیز همسانی تاثیر متن مبدا و مقصد بر مخاطبان، توجه و اشراف ویژه مترجم را به مبانی کلامی طلب می­کند. این جستار  بر آن است ضمن بهره‌گیری از آرای مفسّران و محقّقان قرآنی و با تکیه بر پیش فرض های کلامی، برخی از مهم ترین ترجمه های این آیات را مورد بررسی و نقد قرار داده، تا در این رهگذر، پس از بیان ضعف و قوت های احتمالی این ترجمه ها و ارزیابی روش های گوناگون به کار گرفته شده در آن‌ها، اعم از لفظی، وفادار، آزاد و تفسیری به معرفی موفق ترین روش در تطبیق مراد واقعی این دسته از آیات مبادرت ورزد.

A critical review of the translation of the theological verses: Reproachful addresses to the Prophet (PBUH) in Quran

In some of the theological verses of the Holy Quran, there are some expressions in which God addresses the holy prophet (pbuh) with a reproachful and warning tone. Some of the most prominent types of these blames are prohibitionofidolatry, enjoining to ask for God's forgiveness, prohibition of doubt, prohibition of following the requests of the people of the Book, notifying the priority of the fear of God over the fear of men, emphasizing the protection of God, and blaming the prohibition of God's Halal. Since the translation of these expressions to Persian or any other language may cause the readers to be suspicious about the chastity of the holy prophet (pbuh), the translation of these verses has become sensitive and serious, leaving the translator with too much responsibility. Hence, it is important for the translator to have special considrarion and dominance over theological fundamentals to be able to accurately transfer the content of these verses along with sustaining the grammatical and rhetorical structures and also the homology of influence on the readers between the source and the target passage. This study – utilizing the opinions of exegetes and researchers of Quran and relying on the theological presumptions – intends to analyze some of the most prominent translations of these verses. In this way, after explaining the possible weeknesses and strengths of these translations and assessing the different methods employed in them, such as literal, loyal, free and interpretative translations, the most succesful method in adapting the true meaning of these verses is introduced.