تقابل معنایی و نقش آن در ترجمه قرآن کریم

فهم درست معنای یک واژه، نیازمند استفاده از روش های گوناگون معنی شناسی است تا از طریق آن‌ها، به توصیف دقیق معنای آن واژه دست یافت. یکی از این روش ها، روابط مفهومی و از جمله تقابل معنایی است. هدف این پژوهش، بررسی تقابل معنایی و نقش آن در ترجمه قرآن کریم است. بدین منظور، 106 جفت واژه متقابل، همراه با بسامد آن‌ها و آیاتی که در آن‌ها به کار رفته است از منابع مختلف و به ویژه از «تفسیر نور» اثر مصطفی خرم دل، استخراج و گردآوری شده و سپس بر اساس شش نوع تقابل معنایی مورد توافق زبان شناسان، تجزیه و تحلیل گردیده است. به علت حجم محدود مقاله، از آوردن همه این جفت واژه ها خودداری گردیده و برای هر نوع تقابل معنایی چند نمونه ذکر شده است. بررسی و تجزیه و تحلیل داده­ها نشان می دهد که شش نوع تقابل معنایی مدرج، مکمل، دوسویه، جهتی، واژگانی و تباین معنایی در قرآن یافت می شود و تقابل های مدرج، مکمل، دوسویه، واژگانی، تباین معنایی و جهتی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین بسامد می باشد. در پاره ای موارد میان این تقابل ها هم‌پوشانی وجود دارد. مد نظر قرار دادن پدیده تقابل معنایی می تواند در ترجمه درست واژگان قرآن موثر باشد.

Semantic opposition and its role in translation of Quran

The true understanding of a word requires using the different semantic methods so that through them, the exact description of that word can be found. One of these methods is sense relations such as semantic opposition. The purpose of this article is to study semantic opposition in Quran. For this work, 106 opposite word pairs have been extracted and gathered from different sources especially “Tafsire Noor” by Mostafa Khorramdel with their frequency and verses in which they have used and then have been analyzed according to six types of semantic oppositions agreed by linguists. For the reason of the limited size of the article, mentioning all these word pairs was refrained and several instances have been mentioned for every type of semantic opposition. Studying and analyzing data indicates that the six types of semantic opposition, that is gradable, complementary, symmetrical, directional, lexical, and semantic contrast are found in Quran and gradable, complementary, symmetrical, lexical, semantic contrast, and directional ones have the most and least frequency respectively. In some cases, there is overlap among these oppositions. The use of semantic opposition can be effective in the true translation of Quran words. The issue of most of these oppositions is human and his moral and educational affairs.