زیبایی شناسی صور خیال و آرایه های ادبی در ترجمه نهج البلاغه (مطالعه موردی: ترجمه سید جعفر شهیدی)

نهج البلاغه، سخنان و کلمات گهربار امام علی(ع)، سرشار از بلاغت و فصاحت می‌باشد. این کتاب ارزشمند توسط مترجمان توانمند و ادیبی به زبان فارسی ترجمه شده است؛ یکی از این مترجمین، دکتر سید جعفر شهیدی، استاد توانای ادبیات فارسی، است که در ترجمه‌ی خویش با دقت و هنر خاصی متن عربی را ترجمه نموده و سعی نموده ضمن رعایت و پایبندی به متن با آوردن اصطلاحات و معادل های فارسی خواننده را در درک درست معنی یاری نماید.. نویسندگان این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی – اسنادی و با بررسی 114 خطبه‌ی ابتدایی این ترجمه به تبرک به تعداد سوره‌های قرآن کریم – نمونه‌هایی از آرایه‌های لفظی و معنوی و نیز صور خیال به کار گرفته شده در ترجمه را بیان نموده و توانمندی این استاد بزرگ را برای خوانندگان به تصویر کشیده‌اند. علامه شهیدی با دقت و وسواس خاصی صور خیال موجود در نهج البلاغه را برای خوانندگان ترجمه نموده و هنر خود را در این زمینه به رخ کشیده است. دکتر شهیدی بیشترین استفاده را از تشبیه بلیغ و استعاره مکنیه داشته است. استاد شهیدی با هنرمندی و ظرافت خاص و با بهره گیری از تشبیهات و استعاره و کنایه مقبول و مفهوم عام، توانایی بالای خود را در ترجمه‌ی این کتاب گرانسنگ نمایان ساخته است. ایشان از آرایه‌های ادبی فراوانی مانند: سجع، مراعات‌نظیر، تضاد، و... بهره گرفته است.. شاید بتوان گفت که تنها آرایه‌ی لفظی که ایشان بدان پرداخته است، سجع است که بارزترین ویژگی این ترجمه می‌باشد.

An Overview of the Figures of Speech in Shadidi’s Translation of Nahj al Balagha

The Nahj al Balagha (Arabic: نهج البلاغه‎ Nahj ul Balāghah) (“Way of Eloquence) is the most famous collection of sermons, letters and narrations of Imam Ali. This book is Known for its eloquent content and considered a masterpiece of literature in Arabic language and literature. This valuable book many times has been translated into Persian by capable translators and scholars. One of the most famous Persian translations of Nahj al Balagha was done by Sayyed Jafar Shahidi, distinguished scholar of the Persian language and literature and a renowned historian of Islam. Nahj al Balagha employs many stylistic, linguistic and rhetorical features, and this use of linguistic and rhetorical features such as simile, metaphor, irony, challenges the translators of Nahj al Balagha. Meanwhile Shahidi’s translation of Nahj al Balagha has been a faithful translation in a way that he has tried to convey it faithfully on the one hand, and to find the exact Persian equivalents on the other hand. Using the descriptive and attributive method, this article analyzes the diction, figures of speech, and literary graces of the 114 elementary sermon of Shahidi’s translation. Shahidi has carefully translated figures of speech of Nahj al Balagha into Persian, to some extent that, the eloquence of this translation draws everybody’s attention.  Shahidi has benefited from the Baligh simile and Makniyah Metaphor frequently. He has also used different types of figures of speech and rhetorical features such as rhyme, symmetry, contrast… which makes this translation more valuable and precious. And finally the authors have come to this conclusion that the rhyme is the most striking feature in this translation.