تحلیل انتقادی برداشت مفسران و فقیهان از عبارت﴿عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُون﴾ و برگردان آن در ترجمه‌های فارسی

دانش ترجمه عهده‌دار انتقال معارف از زبان مبدا به زبان مقصد است. این جریانِ انتقال با توجّه به پیچیدگی‌های خاصّ ساختار و اسلوب زبان مبدا، گاهی مشکل است. این امر درباره قرآن که از سویی فرهنگِ زبانی مستقلی دارد و از سویی متنی مقدس (غیربشری) است، اهمیّت مضاعف می‌یابد. یکی از مواردِ مشکل که در اغلب ترجمه‌های فارسی رخ نموده است، معادل‌یابی‌هایی است که از عبارت ﴿عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُون﴾ در آیه 29 سوره توبه صورت پذیرفته و منشا صدور احکام فقهی نیز شده است. این مقاله با روش تحلیلی – توصیفی، سعی دارد ضمن ارزیابی آراء مفسران، فقیهان و مترجمان در دلالت‌یابی و ترجمه آیه، معادل دقیق فارسی آن را ارائه نماید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد بسیاری از مفسران و فقیهان و قریب به اتفاق مترجمان، بر اثبات تذلیل و تحقیر اهل کتاب در حال پرداخت جزیه تاکید کرده‌اند. این در حالی است که تذلیل جزیه‌دهندگان با معنای لغوی صاغِر و حوزه معنایی آن در قرآن و با روایات و سنت اسلامی در تعارض است. در نهایت  پس از بررسی ها این نتیجه حاصل شد که معنای هماهنگ  با لغت و آیات و روایات، عبارت «تا در حد توان در حالی که منزلت پایینی را پذیرفته‌اند، جزیه بپردازند»، خواهد بود که در غالب ترجمه‌های مورد بررسی در این پژوهش ، رعایت نشده است.

a critical analysis of commentators’ and jurists’ interpretation of the phrase “’an yadin wa hum sāghirūn” and its translation in persian translations

translation is responsible for transferring knowledge from the sourcelanguage text to the targetlanguage text. this process of transfer is sometimes difficult due to the specific complexities of the structure and style of the source language. it becomes more important when the qur’an, which has an independent linguistic culture on the one hand and is a sacred (nonhuman) text on the other, be the case. a problem occurring in most of the persian translations is how to find a true equivalent for the qur’anic phrase “’an yadin wa hum sāghirūn” (tawbah (9): 29), resulting to issue special jurisprudential rulings. applying the analyticaldescriptive method, this paper tries to evaluate the opinions of commentators, jurists and translators for finding the meaning and translation of the verse, and then present its exact persian equivalent. findings show that based on this verse, many commentators and jurists as well as most of the translators emphasize the humiliation of the people of the book in paying jizya (tribute), while it contradicts the literal meaning of sāghir and its semantic range in the qur’an, islamic hadith and sunnah. in conclusion, it is proved that the meaning of the phrase, in harmony with the words, verses and traditions, will be “to pay jizya as much as possible while accepting a low status”, which is not observed in most of the translations examined here.