بررسی وَ لَمّا سُقِطَ فِی اَیدیهِم در تفاسیر قرآن، ادبیات عربی و ترجمه‌های پارسیِ قرآن

تعبیر ﴿وَلمَّا سُقِطَ فیِ اَیْدِیهِم﴾ (اعراف/149) از جمله تعابیری است که مورد توجه قرآن‌پژوهان و ادیبان قرار گرفته است، از آنجا که در آثار برجای‌مانده پیش از قرآن، چنین تعبیری یافت نمی‌شود، در تحلیل ادبی و معنای مراد از آن اختلاف روی داده است. عموم پژوهشگران پس از توضیح مفردات این تعبیر، سعی کرده‌اند میان معنایِ ظاهری واژگان آن و معنایِ مقصود از آن، ارتباطی تصویر کنند. پژوهش حاضر سعی نموده با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به تبیین ابعاد مختلف این تعبیر بپردازد. نتیجه این تلاش، سیزده دیدگاه گوناگون در تحلیل ادبی- بلاغی آن است که در چهار دسته قرار می‌گیرند: بیشتر پژوهندگان این تعبیر را کنایه یا استعاره از پشیمانی دانسته‌اند. برخی آن را به معنای تباهی، از کار افتادن و بی‌ارزش‌شدن تلاش آدمی و دستاوردهایش می‌دانند. گروه سوم، این تعبیر را به معنایِ ناتوانی کامل می‌شمرند. برخی قرآن‌پژوهان بر آن هستند که سُقِطَ فی یده به معنای مواجه شدن با امر ناگهانی، ناپسند وترسناک است، و پشیمانی، ناتوانی، و تباهی ممکن است در پیِ چنین مواجهه‌ای‌ روی دهد. دقت در قرائن موجود در آیه 149 اعراف، بررسی فراگیرِ سخنان مفسّران، و جستجو در کاربست‌های این تعبیر در آثار ادبی، تاریخی و حدیثی، دیدگاه چهارم را تقویت می‌‌کند. مترجمان قرآن کریم برای بازگردان این تعبیر راه‌های مختلفی را در پی گرفتند؛ و در نهایت برای ترجمه فارسی آن، عبارتو چون ناگاه با ناشناخته‌ ناگواری روبرو شدند پیشنهاد می ‌شود.

investigating the “al-mushakalah” in nahj al-balaghah and critical analysis of its translations (case study of 25 persian translations of nahj al-balaghah)

almushakalah is one of the most influential yet unknown embellishments among figures of speech investigated in literaryquranic studies. however, considering nahj albalaghah, not significant attention has been paid towards almushakalah, and limited examples are mentioned in related books. given that almushakalah leads to a metonymic usage of the word almushakil, we should put extra attention into translating to avoid confusion. after gathering mushakalah’s usage in nahj albalaghah, the present study has put the examples into six categories and then reviewed 25 persian translations with high accuracy and delicacy in meaning. this investigation shows that feyz aleslam has the best performance, with 53.84 percent accuracy, giving the intended meaning in parenthesis after telling the literal meaning. arfa, shariati and faghihi, with 46.15 percent accuracy, stand in second place. ostadvali and hojjati’s translation comes in third place with 38.40 percent accuracy. the sixthcentury translator with 7.69 percent accuracy and shirvani with zero percent accuracy have the least proper performance, which in regards the first translator, it is a result of literal translation of this embellishment, a disturbing method in conveying the intended meaning.