بررسی آرایه مشاکله در نهج‌البلاغه و تحلیل انتقادی ترجمه‌های آن (مطالعه موردی 25 ترجمه فارسی نهج‌البلاغه)

«مشاکله» از آرایه  های تاثیرگذار ولی کمترشناخته شده در بین آرایه‌های بدیعی است که در پژوهش‌های قرآنی ادبی مورد واکاوی و بررسی قرار گرفته است. در رابطه با کتاب شریف نهج‌البلاغه اما، عنایت ویژه‌ای به این محسّن ادبی صورت نگرفته‌ و مصادیق ذکرشده در کتب مرتبط نیز بسیار محدود است. از آن‌جا که آرایه مشاکله سبب به‌کارگیری لفظ مشاکِل در معنای مجازی می‌گردد، توجه به برگردان معنای مقصود برای دفع هرگونه ابهام و یا شبهه، امری بایسته است. پژوهش حاضر با بهره گیری ازروش توصیفی تحلیلی، پس  از احصاء کاربرد‌های مشاکله در نهج البلاغه، به تقسیم‌بندی شش‌گانه مصادیق آن پرداخته و سپس، عملکرد 25 ترجمه فارسی را در برگردان این عبارات که از ظرافت معنایی قابل ملاحظه‌ای برخوردار هستند، مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بهترین عملکرد مربوط به فیض‌الاسلام با 53.84 درصد صحت است که در بیشتر موارد پس از ذکر معنای لفظی، معنای مقصود را در پرانتز ذکر می‌کند. رتبه دوم با 46.15 درصد صحت مختص به ارفع، شریعتی و فقیهی است و در رتبه سوم حجتی و استادولی با 38.4 درصد صحت قرار می‌گیرد. نامناسب‌ترین عملکرد مربوط به مترجم قرن ششم با 7.69 و شیروانی با صفر درصد صحت است که در رابطه با مترجم قرن ششم این امر معلول به‌کارگیری روش ترجمه تحت‌اللفظی در برگردان این آرایه است که روشی مخل در انتقال معنای مقصود است.  

investigating the “al-mushakalah” in nahj al-balaghah and critical analysis of its translations (case study of 25 persian translations of nahj al-balaghah)

almushakalah is one of the most influential yet unknown embellishments among figures of speech investigated in literaryquranic studies. however, considering nahj albalaghah, not significant attention has been paid towards almushakalah, and limited examples are mentioned in related books. given that almushakalah leads to a metonymic usage of the word almushakil, we should put extra attention into translating to avoid confusion. after gathering mushakalah’s usage in nahj albalaghah, the present study has put the examples into six categories and then reviewed 25 persian translations with high accuracy and delicacy in meaning. this investigation shows that feyz aleslam has the best performance, with 53.84 percent accuracy, giving the intended meaning in parenthesis after telling the literal meaning. arfa, shariati and faghihi, with 46.15 percent accuracy, stand in second place. ostadvali and hojjati’s translation comes in third place with 38.40 percent accuracy. the sixthcentury translator with 7.69 percent accuracy and shirvani with zero percent accuracy have the least proper performance, which in regards the first translator, it is a result of literal translation of this embellishment, a disturbing method in conveying the intended meaning.