رهیافتی زبان‌شناختی به ترجمه «خُطُوات» در قرآن کریم با تکیه بر ریشه‌شناسی واژه

مهمترین وظیفه مترجمان در فرآیند ترجمه قرآن کریم، فهم دقیق واژگان قرآنی و انتخاب بهترین معادل ها برای آنهاست؛ به ویژه آنجا که واژه دارای پاره ای از مولّفه های معناییِ خاص باشد که در انتقال به زبان عربی کلاسیک از نظرها دور مانده است. یکی از بارزترینِ این نمونه ها، واژه قرآنی »خطوه « است که به دلیل دربرداشتن پاره ای مولّفه های معناییِ کم شناخته، تنها در قالب ترکیب »خُطُوات الشَّیطان « به کار رفته است. مطالعه حاضر در صدد برآمده است با کاربست دانش ریشه شناسی به عنوان یک ابزار کارآمد در فرآیند ترجمه، به پیجویی ماده »خ ط و « در شاخه های مختلف سامی دست زند و قدیم ترین معنای آن را بازشناسد، روند تحولات معنایی آن تا عصر نزول قرآن کریم را به مطالعه گذارد و به بازشناسی مولّفه های معنایی آن همّت گمارد. همچنین پژوهش حاضر، میزان موفقیت ترجمه های فارسی در ارائه معادل هایی برای واژه قرآنی »خطوه « را مورد ارزیابی قرار داده، ونشان داده است که یکی از مهمترین مولّفه های معنایی واژه »خطوه « که در سنّت مطالعات لغوی و تفسیری مغفول مانده، گمراهی و سرگردانی است. بر این پایه، »خطوه « در بافت نزول قرآن کریم، بر خصوصِ ردّپاهای گمراه کننده ای اطلاق می گردید که موجباتِ سرگردانی مسافران را پدید می آورد.

The Linguistic Approach to Translation of the Qur'anic Word Khuṭuwāt Based upon Etymology

The most important duty of scholars in the process of translating the Holy Qur #39;an is to understand the meaning of the Qur #39;anic words accurately and to choose the best equivalents for them, especially when the Qur #39;anic word has some special semantic components which have been neglected in the period of Classical Arabic. For example, the word khuṭwah is used in the Holy Qur #39;an only in the form of khuṭuwāt alshayṭān (the footprints of Satan) due to having some unknown semantic components. Adopting the etymological approach, the present research is an attempt to (A) find the root KhṬW in various Semitic languages, (B) find out its oldest meaning, (C) study the semantic changes of this word towards the Qur #39;anic Arabic, and finally (D) reexamine its semantic components in the Holy Qur #39;an. Moreover, this study evaluates the success of Persian translators in providing equivalents for the Qur #39;anic word khuṭwah . This study shows that one of the most significant semantic components of the word khuṭwah , which has been neglected in the lexical and interpretive studies, is going astray and becoming lost. Therefore, khuṭwah at the time of the revelation of the Holy Qur #39;an referred to the footprints that cause the travelers to go astray.