بررسی بازنمایی تنکیر در ترجمه‌های فارسی قرآن قرن دهم، الهی قمشه‌ای، انصاری، رضایی اصفهانی، صفوی و ترجمه تفسیر طبری(مطالعه موردی سوره بقره)

تنکیر یکی از اسالیب پرکاربرد در متون زبان عربی، بالاخص قرآن‌کریم است که معانی مختلف و متنوعی را در خود جای داده است. آگاهی از این معانی برای مترجم ضروری است و به او در انتقال درست مفهوم کمک می‌رساند. پژوهش حاضر در پی آن است که معانی نهفته در نکره را بررسی کرده و بازتاب آن را در شش ترجمه مختلف فارسی (ترجمه تفسیر طبری، قرآن قرن دهم، الهی قمشه‌ای، انصاری، رضایی اصفهانی و صفوی) از سوره بقره مورد نقد و بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، حاکی از این است که مترجمان گرچه در مواردی، موفق به نمایاندن تنکیر کلمات متن اصلی در ترجمه‌های خود شده و از این حیث، رضایی‌اصفهانی بهترین و الهی‌قمشه‌ای ضعیف‌ترین عملکرد را به خود اختصاص داده‌اند، اما مجموع عملکرد ترجمه‌های شش‌گانه چنان نیست که بتوان آن را مناسب و موفق قلمداد کرد. ازجمله مواردی که نشانگر عملکرد ضعیف مترجمان است، عبارتند از: 1. انتقال نکره‌بودن کلمه و عدم انتقال معنای تنکیر؛ 2. بی‌اعتنایی به نکره در برخی نقش‌ها همچون حال؛ 3. توجه نکردن به کلمه‌ای که در یک آیه هم به‌صورت معرفه به‌کار رفته و هم به‌صورت نکره؛ 4. عدم عنایت کافی به واژه‌ای که در یک عبارت دو بار به‌صورت نکره ذکر شده است؛ 5. انعکاس تنکیر یک کلمه و عدم بازنمایی این ویژگی در واژه‌ای دیگر که به هم عطف شده‌اند.

The Representation of Indefiniteness in Persian Translations of the Quran: Translation of Tafsir al-Tabari, the 10th century AH Quran, Ansari, Elahi Qomshei, Rezaei Esfahani, and Safavi (A Case Study Surah Al-Baqarah)

Indefiniteness is a very common phenomena in Arabic texts, especially the Holy Quran, and has various meanings. Awareness of these meanings is essential for the translator and helps him/her to convey the meaning correctly. By using descriptiveanalytical method, this paper has tried to point out the meanings hidden in indefinite words and criticize its representation in six different Persian translations (translation of Tafsir alTabari, the 10th century AH Quran, Elahi Qomshei, Ansari, Rezaei Esfahani and Safavi) of Surah AlBaqarah. The results indicate that although the translators have, in some cases, succeeded in representing the indefiniteness of the words of the original text in their translations and in this respect, Rezaei Esfahani has the best and Elahi Qomshei the worst performance, the total performance of the six translations is not such that it can be considered as appropriate and successful. Some of the cases that indicate this poor performance of translators are: 1. Reflecting the indefiniteness of the word and not reflecting its meaning; 2. Discarding the indefinite in some syntactic functions such as Haal; 3. Not paying attention to a word that is used in a phrase (verse) both as indefinite and definite; 4. Insufficient attention to the indefinite word that is mentioned twice in a phrase; 5. Reflecting the indefiniteness of a word and the lack of representation of this feature in another word that are joined by coordinating conjunctions.