بررسی میزان بسندگی و مقبولیت ترجمه مضامین علمی آیات قرآن‌کریم بر اساس مدل تلفیقی-تکمیلی تبدیل (مطالعه موردی: ترجمه انگلیسی آربری، ایروینگ، یوسف علی و صفار زاده)

در قرآن‌کریم آیاتی وجود دارد، که بطور ضمنی و تلویحی به موضوعات علمی اشاره می‌کند. هرچند که ابعاد علمی این آیات در زمان نزول قرآن ناشناخته بود، اکنون، مساله این است که ترجمه نامناسب مضامین و مجازهای علمی، اعجاز علمی این آیات را منعکس نمی کند. هدف از تحقیق پیش‌رو، بررسی ترجمه آیات علمی قرآن به زبان انگلیسی و دستیابی به این مهم است که آیا ارتباطی بین بسندگی1 مقبولیت2 و توضیحی3/ غیرتوضیحی4 بودن در امر ترجمه وجود دارد یا خیر؟ به این منظور پس از انتخاب آیات علمی قرآن براساس چهار تفسیر معتبر ،. چهار ترجمه انگلیسی آربری، ایروینگ، یوسف علی و صفار زاده انتخاب شدند. ترجمه‌های مذکور از دیدگاه نظری مدل ترجمه توری و نیز یک دیدگاه تلفیقیتکمیلی تبدیل5 در ترجمه (مدل چسترمن زاهدی) بررسی شدند و سپس ترجمه‌ها از لحاظ کیفیت معنایی و انتقال مضمون علمی مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته‌‌های تحقیق نشان می‌دهند که بیشترین تعداد تبدیل به ترتیب در ترجمه‌‌های صفارزاده، یوسف علی و ایروینگ وجود دارد. ترجمه‌های مذکور، در مدل ترجمه توری، ترجمه‌‌هایی مقبول تلقی می شوند. صفارزاده، یوسف علی و ایروینگ با نوع ترجمه مقبول تر مضامین علمی را در تعداد بیشتری از آیات انتقال داده‌اند تا آربری که ترجمه‌‌‌‌ای بسنده‌تر دارد. ترجمه‌‌های مقبول‌تر آیات علمی، ترجمه‌‌هایی توضیحی بوده و به‌طور کمی و کیفی معانی ضمنی و تلویحی را بیشتر و بهتر منتقل می کنند.

Acceptability and Adequacy in English Translations of the Scientific Implications of Qur'an Verses Based on an Eclectic Model of Translation Shift (The Case Study of Arberry, Irving, Yusuf ali and Saffarzadeh’s Translations)

In the Holy Qurchr('39')an, there are verses which implicitly refer to the scientific subjects and scientific facts. Although the scientific aspects of these verses were unknown at the time of Revelation, the problem now and at this time is that the improper translation cannot reflect the scientific implications and references of the verses their I rsquo;jaz or miraculous nature. The purpose of the present research is to study the English translations of the scientific verses to find if there is a meaningful relation between adequate/ acceptable and explanatory/ nonexplanatory translations. To fulfill such end, first the scientific verses were selected based on four authentic exegeses. Next, four translations Arberry, Irving, Yusuf ali and Saffarzadeh rsquo;s English translations were selected. The aforementioned English translations were analyzed based on Toury rsquo;s initial norm of acceptibility and adequacy and an eclectic model of shift (Chesterman and Zahedi). The quality of translating the scientific implications were comparatively assessed in the four selected translations. The results show that Saffarzadeh has used more number of shifts and Yusuf ali, Irving and Arberry stand at the second, third and fourth positions. Based on Toury rsquo;s model, Saffarzadeh, Yusuf ali and Irvingchr('39')s translations are acceptable. These translations with more number of shifts, have translated the scientific implications in more number of verses than Arberry who has a more adequate translation. The more acceptable translations of the scientific verses are explanatory and transfer the scientific implications, qualitatively and quantitatively, more precisely and more properly.