بررسی کارآمدی الگوی گارسس در ارزیابی ترجمه قرآن (مطالعه موردی ترجمه مکارم شیرازی)

حساسیت متن قرآن اقتضا می‌کند که ترجمه‌های آن مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرند. ارزیابی دقیق نیاز به مبنا و الگویی علمی دارد. در سال‌های اخیر الگوهای ارزیابی ترجمه در نقد ترجمه قرآن به کار گرفته شده‌اند، اما این الگوها برای نقد ترجمه یک متن مقدس طراحی نشده‌اند. با توجه به ویژگی‌های خاص قرآن، نقد ترجمه آن نیاز به الگویی مجزا و بومی دارد. به منظور طراحی چنین الگویی لازم است ابتدا کارآمدی الگوهای ارائه شده در مطالعات ترجمه مورد نقد و بررسی قرار بگیرد. بدین منظور الگوی گارسس با رویکرد مقصدگرا در مقاله حاضر مطالعه شده، کارآمدی آن در ارزیابی ترجمه قرآن بررسی می‌شود. برای این بررسی ترجمه مقصدگرای مکارم شیرازی به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده، مولفه‌های کارآمد و ناکارآمد الگوی گارسس و امتیازات و کاستی‌های آن بر اساس ارزیابی این ترجمه و نیز بر اساس ویژگی‌های خاص قرآن بررسی می‌شود. این مطالعه نشان می‌دهد که در ارزیابی ترجمه قرآن مولفه‌های تعریف، بسط نحوی، تغییر نحو، تغییر دیدگاه یا بیان، بسط معنایی، بسط خلاقه، بیان نامناسب در متن مقصد، بسط ساده و تغییر در کارکرد صنایع بلاغی دارای بیشترین کارآمدی و مولفه‌های حذف منظور متن اصلی، حذف حواشی، تعدیل اصطلاحات محاوره‌ای، ناکارآمد و سایر مولفه‌ها کم‌کاربرد هستند. از امتیازات الگوی گارسس می‌توان به چندسطحی بودن و جزئی بودن مولفه‌های آن اشاره کرد. کاستی‌های این الگو تقسیم کلی مولفه‌ها به مثبت و منفی بدون در نظر گرفتن ضرورت آنها، تداخل برخی مولفه‌ها و فقدان مولفه‌هایی برای بررسی انسجام در سطح گفتمانی است.

A Study of the Efficiency of Valero-Garcés Model in the Assessment of the Qur'an Translation; A case study of Makarem’s Translation

The sensitivity of the text of the Qurchr('39')an requires careful evaluation of its translation. Such evaluation requires a scientific basis and a comprehensive model. In recent years, evaluators have used Translation evaluation models in evaluation of Quran translation, but those models are not designed to criticize the translation of a sacred text. Given the specific features of the Qurchr('39')an, its translation evaluation requires a distinctive and indigenous model. In order to design such a model, it is necessary to examine the models presented in translation studies. To this end, this paper studies the Garces rsquo; model and its efficiency in evaluating the translation of the Qurchr('39')an. For this purpose, present paper evaluates the TToriented translation of Makarem and looks for efficient and inefficient components of the Garces rsquo; model and its advantages and disadvantages. This study shows that the components of definition, expansion, Transposition, Modulation Explanation, creative expansion, inappropriate expression in TT, elaboration, and Variation in the use of rhetorical figures are the most efficient components in evaluating of Quran translation. On the other hand, Suppression of committed subject, Suppression of marginal text and Moderation in conversational expressions are inefficient and the other components have little efficiency. The advantages of the Garces rsquo; model are its multilevel and minimized components, as well as its special attention to the rhetorical figures. The disadvantages of this model are the general division of the components into positive and negative, regardless of their necessity, some components interference, and the lack of components for discursive cohesion.