بررسی برابرنهادهای واژه «عذاب» در ترجمه های فارسی قرآن کریم

ترجمه های قرآن‌ کریم یکی از مهم ترین منابع شکل دهنده به ذهنیت مخاطبان غیر عرب زبان قرآن درباره مفاهیم این کتاب آسمانی هستند. واژه «عذاب» یکی از واژگان پرکابرد قرآن‌کریم است که در ساخت طرح واره قرآنی نسبت به معاد و زندگی در سرای آخرت نقشی کلیدی دارد. این تحقیق به بررسی این امر می پردازد که مترجمان فارسی قرآن، چه معادل هایی برای این واژه پیشنهاد داده اند. بررسی 50 ترجمه فارسی قرآن‌کریم در دوره های زمانی مختلف، با استفاده توامان از روش های توصیفی- تحلیلی و روش های آماری، نشان می دهد که مترجمان فارسی زبان قرآن، اهتمام چندانی به معادل یابی برای این واژه نداشته اند و در اکثر قریب به اتفاق موارد، از خود واژه «عذاب» برای ترجمه استفاده نموده اند. البته در طول سده های میانه هجری، استفاده از خود واژه برای ترجمه به تدریج و با سرعت بسیار کم، رو به کاهش بوده که این سیر نزولی، در سده های معاصر شکسته می شود و اکثر مترجمان معاصر نیز رویه متقدمان را پیش گرفته اند. در اندک مواردی که از خود واژه برای ترجمه استفاده نشده، واژگان «مجازات، شکنجه، کیفر، عقوبت، آزار، گرفتاری، بلا و عقاب» به ترتیب کثرت استعمال، به عنوان برابرنهاد این واژه به کار رفته اند که به نظر می رسد از میان موارد فوق، واژه «کیفر» واژه مناسبی برای هم ارزی با کلمه «عذاب» در قرآن‌کریم باشد.

Investigating the equivalences of the word "’athaab" (doom) in Persian translations of the Holy Quran

Study and recognition and comparison of the divine names, plays an important role in understanding, translation and interpreting the Qur'an. In this research by using descriptive and analytical method, the eight divine names in the field of creation are examined. Based on Arabic poetry and prose, words of linguists and commentators, linguistic contexts, and succession relations, their exact meaning and their use in different verses should be revealed. Sanee means who create with precision, science and power. Sanee translated to Maker . Khaliq means who create on the basis of size and creativity. The word Khaliq in Qur'an is associated with two names: Rabb (The Lord) and Razegh (The Provider). Khaliq translated to Creator . Fatir means who fission the inexistence and signifies God's power and greatness. Fatir translated to Bringer . Mobde , according to its antonyms [Moiid], means who began the creation. Mobde translated to Producer . Monshe means the creator who exalt the creations. Monshe translated to Establisher . Badiee implies that the Creator's innovation and his needless from former matter and form Badiee translated to Originator . Bare means the Creator who himself and His creations are isolated from all flaws. Bare translated to Shaper . Zare means the creator that his creations are vast, wide, and dispersed. Zare translated to Multiplier . Without questioning it must consider the conceptual difference between these names in the translation, interpretation and cite of the verses.