بررسی معناشناختی و نسبت‌ سنجی اسماء الهی در حوزه آفرینش

بررسی، شناخت و نسبت‌سنجی اسماء الهی نقش بسزایی در فهم، ترجمه و تفسیر قرآن کریم دارد. در جستار حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، هشت نام الهی حوزه آفرینش؛ صانع، خالق، فاطر، مبدئ، منشئ، بدیع، بارئ، ذارئ، مورد بررسی قرار گرفته تا بر پایه کاربست‌ها در شعر و نثر عرب، بافت زبانی و روابط هم‌نشینی و جانشینی در قرآن کریم، احادیث معصومان، سخن لغت‌شناسان و مفسّران، معنای دقیق و تفاوت‌های مفهومی و کاربردی آن‌ها نمایان شود. این نام‌ها همگی بر اصل مفهوم آفرینش دلالت دارند، ولی هریک ویژگی مفهومی و کاربردی خویش را دارا است. صانع سازنده با دقت، علم و مهارت است. خالق به معنای آفریننده‌ بر اساس اندازه و تقدیر است و با ربوبیت و رزق پیوستگی دارد. فاطر به معنای پدیدآورنده‌‌ای است که نیستی را می‌شکافد و با توجه به هم‌نشین‌هایش بر قدرت و عظمت خداوند دلالت دارد. مبدئ ، با توجه به مفهوم متقابل آن (معید)، بر آفرینش آغازین دلالت دارد. منشئ پدیدآورنده رفعت بخش است. بدیع بر نوآوری و بی‌نیازی آفریدگار از ماده و صورت پیشین دلالت دارد. بارئ آفریدگاری است که خود از هر عیب و نقص منزّه است و آفریدگانی به ‌دور از عیب و ناراستی می‌آفریند. ذارئ آفریدگارِ آفرینش پردامنه و پراکنده است. بی گمان لازم است تفاوت مفهومی این نام‌ها ، در ترجمه، تفسیر و استناد به آیات مورد توجه قرار گیرد.

The Semantic study and comparison of the divine names in the field of creation

Study and recognition and comparison of the divine names, plays an important role in understanding, translation and interpreting the Qur'an. In this research by using descriptive and analytical method, the eight divine names in the field of creation are examined. Based on Arabic poetry and prose, words of linguists and commentators, linguistic contexts, and succession relations, their exact meaning and their use in different verses should be revealed. Sanee means who create with precision, science and power. Sanee translated to Maker . Khaliq means who create on the basis of size and creativity. The word Khaliq in Qur'an is associated with two names: Rabb (The Lord) and Razegh (The Provider). Khaliq translated to Creator . Fatir means who fission the inexistence and signifies God's power and greatness. Fatir translated to Bringer . Mobde , according to its antonyms [Moiid], means who began the creation. Mobde translated to Producer . Monshe means the creator who exalt the creations. Monshe translated to Establisher . Badiee implies that the Creator's innovation and his needless from former matter and form Badiee translated to Originator . Bare means the Creator who himself and His creations are isolated from all flaws. Bare translated to Shaper . Zare means the creator that his creations are vast, wide, and dispersed. Zare translated to Multiplier . Without questioning it must consider the conceptual difference between these names in the translation, interpretation and cite of the verses.